Λίγα λόγια για τον άνηθο
Ο άνηθος γνωστός με την επιστημονική ονομασία Άνηθον το βαρύοσμον είναι ιθαγενές, μονοετές φυτό των Μεσογειακών χωρών και της νότιας Ρωσίας.
Ο άνηθος είναι ένα αρωματικό βότανο που χρησιμοποιείται ευρέως ως μυρωδικό στη μαγειρική. Το χαρακτηριστικό των αρωματικών φυτών είναι η παρουσία των αιθέριων ελαίων τους που τους δίνουν ένα ιδιαίτερο άρωμα. Με τον όρο αιθέρια έλαια αναφερόμαστε στις πτητικές ενώσεις που προσδίδουν στο φυτό μια χαρακτηριστική οσμή.
Λόγω της χαρακτηριστικής του μυρωδιάς, ο άνηθος χρησιμοποιείται συχνά σε διάφορα πιάτα και συνταγές για να αναβαθμίσει τη γεύση τους. Εκτός από τη χρήση του στη μαγειρική, ο άνηθος έχει χρησιμοποιηθεί από την αρχαιότητα για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες. Έχει χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένων των στομαχικών διαταραχών.
Επίσης, το μάσημα των σπόρων, θεωρείται αποτελεσματικό για τη βελτίωση της κακοσμίας του στόματος.
Τόσο οι σπόροι όσο και τα φύλλα του άνηθου χρησιμοποιούνται στη μαγειρική, το καθένα με τα δικά του αρώματα και γεύση. Συγκεκριμένα, τα φύλλα άνηθου που καταναλώνονται ευρέως φρέσκα έχουν γεύση που μοιάζει με μαϊντανό και γλυκάνισο. Από την άλλη οι σπόροι του που είναι περισσότερο αρωματικοί έχουν μια ελαφριά γεύση εσπεριδοειδών που θυμίζουν ελαφρώς τον κύμινο.
Διατροφική αξία
Ο άνηθος είναι ένα αρωματικό φυτό που μας αποδίδει μηδαμινές θερμίδες στις ποσότητες που συνήθως καταναλώνετε στα πλαίσια μίας τυπικής διατροφής. Συγκεκριμένα, μία μερίδα- αντιστοιχεί σε 5 κλωναράκια- θα μας αποδώσει λιγότερο από μία θερμίδα. 1
Σε γενικές γραμμές, η κατανάλωση του άνηθου δε θα μας εφοδιάσει με σημαντικά μάκρο- και μικροθρεπτικά συστατικά, όπως είναι οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία. Ωστόσο, ο άνηθος μπορεί να αποτελέσει έναν αξιόλογο σύμμαχο για την υγεία μας καθώς περιέχει βιοδραστικές ενώσεις, όπως είναι τα φλαβονοειδή και τα πτητικά του έλαια.
Τα φλαβονοειδή είναι ενώσεις με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Λόγω αυτής τους της ικανότητας, τα φλαβονοειδή μπορούν να εξουδετερώσουν τις δραστικές μορφές οξυγόνου (Reactive Oxygen Species, ROS) και με αυτόν τον τρόπο μπορούν να μας προστατεύουν από διάφορες ασθένειες, όπως είναι ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο καρκίνος κ.α.
Διατροφική ετικέτα
- Θερμίδες 0.4 kcal 0%
- Λιπαρά 0 γρ. 0%
- Κορ. Λιπαρά 0 γρ. 0%
- Υδατ/κες 0.1 γρ. 0%
- Φυτ. Ίνες 0 γρ. 0.1%
- Σάκχαρα 0 γρ. 0%
- Πρωτεΐνη 0 γρ. 0.1%
- Νάτριο 0.6 γρ. 0%
Διατροφικός πίνακας
| Διατροφική αξία | ανά 100 γρ. 1 | ανά μερίδα: 5 κλωναράκια = 1 γρ. 1 | ΣΗΠ από μερίδα 2 |
|---|---|---|---|
| Ενέργεια και Βασικά Συστατικά | |||
| Θερμίδες (kcal) | 43,0 | 0,4 | 0,0 % |
| Λιπαρά (γρ) | 1,1 | 0,0 | 0,0 % |
| Κορεσμένα λιπαρά (γρ) | 0,06 | 0,0 | 0,0 % |
| Μονοακόρεστα λιπαρά (γρ) | 0,8 | 0,0 | – |
| Πολυακόρεστα λιπαρά (γρ) | 0,09 | 0,0 | – |
| Υδατάνθρακες (γρ) | 7,0 | 0,1 | 0,0 % |
| Φυτικές ίνες (γρ) | 2,1 | 0,0 | 0,1 % |
| Σάκχαρα (γρ) | – | – | – |
| Πρωτεΐνη (γρ) | 3,5 | 0,0 | 0,1 % |
| Νάτριο (mg) | 61,0 | 0,6 | 0,0 % |
1 Οι τιμές βασίζονται στη διατροφική βάση του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (US Department of Agriculture, USDA).(2)
2 Το ποσοστό Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης (%ΣΗΠ) σας δείχνει πόσο συμβάλει το κάθε θρεπτικό συστατικό από μία μερίδα του τροφίμου στη συνολική ημερήσια πρόσληψη. Ο υπολογισμός βασίζεται στις ημερήσιες τιμές αναφοράς (Daily Values) του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, με βάση 2000 kcal ανά ημέρα για έναν μέσο υγιή ενήλικα. Ανάλογα με τις ενεργειακές ανάγκες του κάθε ατόμου, το % ΣΗΠ μπορεί να είναι χαμηλότερο ή υψηλότερο. Γενικότερα εάν το % ΣΗΠ για ένα συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό είναι μικρότερο ή και ίσο με 5%, το τρόφιμο θεωρείται πως είναι χαμηλό σε περιεκτικότητα ως προς το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό. Αντίστοιχα, εάν το % ΣΗΠ για ένα συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό είναι μεγαλύτερο ή και ίσο με 20%, το τρόφιμο θεωρείται πως είναι υψηλό σε περιεκτικότητα ως προς το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό.
3 Συστατικά που παρουσιάζονται επιπροσθέτως των βασικών θρεπτικών συστατικών ως ειδικού ενδιαφέροντος για το συγκεκριμένο τρόφιμο.
Οφέλη για την υγεία
Ο άνηθος έχει χρησιμοποιηθεί από την αρχαιότητα για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων, ενώ παράλληλα έχει χρησιμοποιηθεί και ως μέσο για την αύξηση της ροής του γάλακτος στις θηλάζουσες μητέρες.
Παρότι, οι παραδοσιακές του χρήσεις δεν έχουν υποστηριχθεί επιστημονικά, ο άνηθος μπορεί να έχει δυνητικά οφέλη για την υγεία μας, όπως είναι:
Ανακουφίζει από ανεπιθύμητα γαστρεντερικά συμπτώματα
Ο άνηθος είναι ένα βότανο, του οποίου η χρήση έχει συνδεθεί με την ανακούφιση γαστρεντερικών συμπτωμάτων, όπως είναι η δυσπεψία και οι κολικοί των παιδιών.
Αυτή η δράση του φαίνεται να αποδίδεται σε μία ένωση, που ονομάζεται καρβόνη και η οποία αποτελεί βασικό συστατικό του αιθέριου ελαίου του φυτού (ανηθέλαιο). Η ένωση καρβόνη έχει δειχθεί ότι έχει αντισπασμωδική δράση, δηλαδή αναστέλλει έντονα τις μυϊκές συσπάσεις στο γαστρεντερικό σωλήνα, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει πώς αυτό το βότανο βοηθά στην ανακούφιση των πεπτικών διαταραχών.
Ενισχύει την καρδιαγγειακή υγεία.
Ο άνηθος περιέχει φλαβονοειδή, ενώσεις με ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση που έχουν συνδεθεί με τη μείωση το κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων.
Έρευνες σε πειραματόζωα έχουν αναφέρει ότι η συμπληρωματική χορήγηση ενός εκχυλίσματος από άνηθο μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της «κακής» LDL- χοληστερίνης. Τα υψηλά επίπεδα LDL-χοληστερίνης συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβάντων, οπότε η μείωση των επιπέδων τους είναι σημαντική για την καλή υγεία της καρδιάς.
Υπάρχουν ελάχιστες κλινικές μελέτες που έχουν ασχοληθεί με την επίδραση του άνηθου στα επίπεδα της χοληστερίνης στους ανθρώπους, με τα αποτελέσματα να είναι αντικρουόμενα. 2
Συνεπώς, σίγουρα απαιτούνται περαιτέρω καλά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες για να οδηγηθούμε σε ασφαλή συμπεράσματα.
Αντικαρκινική δράση
Τα μονοτερπένια είναι μια κατηγορία ενώσεων που συναντάμε φυσικά στα φυτά.
Συγκεκριμένα, τα μονοτερπένια βρίσκονται συχνά στα αιθέρια έλαια των φυτών, όπως και στον άνηθο, και φαίνεται να φέρουν αντικαρκινικές ιδιότητες.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής καλά σχεδιασμένες έρευνες σχετικά με την αποτελεσματικότητα του άνηθου ή του εκχυλίσματος άνηθου στην πρόληψη ή τη θεραπεία του καρκίνου.
Ανακούφιση από την κακοσμία του στόματος
Μασώντας φρέσκα φύλλα άνηθου μπορεί να βελτιωθεί η αναπνοή και να καταπολεμηθεί η κακοσμία του στόματος.
Ο άνηθος στη διατροφή μας
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ενσωματώσετε τον άνηθο στη διατροφή σας για να επωφεληθείτε από τις θρεπτικές του ιδιότητες και τη γεύση του.
Παρακάτω αναφέρονται μερικές ιδέες:
- Ως συστατικό στις σαλάτες. Μπορείτε να προσθέσετε ψιλοκομμένο φρέσκο άνηθο σε οποιαδήποτε σαλάτα της αρεσκείας σας. Για παράδειγμα, δοκιμάστε να προσθέσετε άνηθο στη χωριάτικη σαλάτα, στην πολίτικη σαλάτα ή ακόμα στην τονοσαλάτα σας, απογειώνοντας τη γεύση του πιάτου σας.
- Ως συστατικό σε σούπες. Μπορείτε να προσθέσετε φρέσκο άνηθο σε σούπες, όπως είναι οι ψαρόσουπες και οι κοτόσουπες, για να δώσετε ένα φρέσκο άρωμα στο πιάτο σας.
- Ως συστατικό σε ντρέσινγκ. Μια πολύ καλή ιδέα είναι να φτιάξετε ντρέσινγκ για τη σαλάτα σας που να περιέχει άνηθο. Δοκιμάστε να προσθέσετε ψιλοκομμένο άνηθο σε λίγο γιαούρτι και να τα ανακατέψετε μαζί με λίγο λάδι, ξίδι και αλάτι.
- Ως γαρνιτούρα. Ίσως από τους πιο εύκολους τρόπους που μπορείτε να τον καταναλώσετε. Προσθέστε ψιλοκομμένο άνηθο στο πιάτο που ετοιμάζετε για χρώμα, άρωμα και μια έξτρα νότα στην παρουσίαση. Ταιριάζει πολύ σε μακαρονάδες με κόκκινη σάλτσα (π.χ. γαριδομακαρονάδα), στις σούπες (π.χ. κοτόσουπα) ή στα λαδερά πιάτα (π.χ. μπριάμ).
Σημεία προσοχής στην κατανάλωση του άνηθου
Ο άνηθος είναι γενικά ασφαλής για κατανάλωση.
Ωστόσο, σε σπάνιες περιπτώσεις έχει φανεί ότι μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις.
Επιπλέον, συνιστάται να αποφεύγονται τα χάπια ή τα εκχυλίσματα άνηθου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, καθώς υπάρχουν περιορισμένες έρευνες σχετικά με την ασφάλειά τους.
Σε κάθε περίπτωση συμβουλευτείτε τον/την θεράπων/ουσα ιατρό σας και την κλινική διαιτολόγο σας.
