Ποια δίαιτα προτείνει η τεχνητή νοημοσύνη (AI - chatGPT);

Το ChatGPT είναι μία εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης, που αναπτύχθηκε από την εταιρεία OpenAI, μια αμερικανική ερευνητική εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης.

Στόχος της εφαρμογής είναι να ανταποκρίνεται σε ερωτήσεις, να παρέχει πληροφορίες και να συνομιλεί με χρήστες.

Πρωτοεμφανίστηκε το Νοέμβριο του 2022, και γρήγορα τράβηξε την προσοχή για τις λεπτομερείς απαντήσεις που παρείχε σε πολλά γνωστικά πεδία, με αποτέλεσμα έκτοτε εκατομμύρια χρήστες να το χρησιμοποιούν καθημερινά.

Στο συγκεκριμένο άρθρο θα δούμε τι απάντησε το μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης όταν ερωτήθηκε για θέματα που αφορούν στη διατροφή.

Ερώτηση διαιτολόγου: Ποια διατροφή προτείνεται για απώλεια βάρους, σε υγιείς ενήλικες, με βάση τα νέα επιστημονικά δεδομένα και σύμφωνα με διεθνείς συστάσεις;

Απάντηση chatGPT: Σύμφωνα με τα νέα επιστημονικά δεδομένα και τις διεθνείς συστάσεις, υπάρχουν διάφορα διατροφικά μοντέλα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την απώλεια σωματικού βάρους. Ορισμένα από αυτά είναι:

• Μεσογειακή Διατροφή. Το Μεσογειακό διατροφικό μοντέλο δίνει έμφαση στην καθημερινή κατανάλωση τροφίμων, όπως δημητριακά ολικής άλεσης, φρούτα, λαχανικά, όσπρια, γαλακτοκομικά προϊόντα, ξηροί καρποί και σπόροι. Επίσης, βασίζεται στη χρήση του ελαιολάδου, αντί για βούτυρο, ως βασικό λίπος της καθημερινής διατροφής, στη μέτρια κατανάλωση ψαριού και άπαχου κρέατος και στην περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος.

• Διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη. Η διατροφή υψηλή σε πρωτεΐνη περιλαμβάνει την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας πρωτεΐνης από τρόφιμα είτε ζωικής προέλευσης (π.χ. κρέας, ψάρι, γαλακτοκομικά προϊόντα) είτε φυτικής προέλευσης (π.χ. όσπρια, ξηρούς καρπούς, σπόρους, σόγια κ.α.).

• Διατροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη. Αυτή η διατροφή επικεντρώνεται σε τρόφιμα που έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, όπως είναι τα περισσότερα φρούτα και λαχανικά, ολικής άλεσης δημητριακά, όσπρια, γαλακτοκομικά προϊόντα, τρόφιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες (κρέας, ψάρι, ξηροί καρποί, σπόροι).

Ερώτηση διαιτολόγου: Τι εννοείς όταν λες διατροφή υψηλής σε πρωτεΐνη, πόσο επί τις εκατό πρωτεΐνη;

Απάντηση chatGPT: Σε μία διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη, η πρωτεΐνη αποτελεί συνήθως το 25-35% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων.

Ερώτηση διαιτολόγου: Τι εννοείς όταν λες διατροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, πως υπολογίζεται και πως μπορεί να την εφαρμόσει το άτομο στην καθημερινότητά του; Και σε ποιες μελέτες/ πληροφορία βασίζεται αυτή η σύσταση;

Απάντηση chatGPT: Η διατροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη αναφέρεται σε μια διατροφική προσέγγιση που βασίζεται στην επιλογή τροφίμων που προκαλούν μικρή αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα μετά την κατανάλωσή τους.

Ο γλυκαιμικός δείκτης [ΓΔ] είναι μία αριθμητική τιμή που αποδίδεται σε υδατανθρακούχα τρόφιμα και δείχνει κατά πόσο το τρόφιμο αυξάνει την γλυκόζη του αίματος, σε σύγκριση με την κατανάλωση ενός πρότυπου τροφίμου (συνήθως γλυκόζης ή άσπρου ψωμιού) που περιέχει την ίδια ποσότητα υδατανθράκων. Έτσι τα τρόφιμα κατατάσσονται ως χαμηλού (ΓΔ <55), μέτριου (ΓΔ 56-69) ή υψηλού (ΓΔ >70) γλυκαιμικού δείκτη.

Η εφαρμογή μιας διατροφής χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη μπορεί να γίνει στην καθημερινότητα με την επιλογή τροφίμων με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη είναι: περισσότερα φρούτα και λαχανικά, ολικής άλεσης δημητριακά, όσπρια, γαλακτοκομικά προϊόντα, τρόφιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες (κρέας, ψάρι, ξηροί καρποί, σπόροι).

Οι συστάσεις για τη διατροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη βασίζονται σε μια σειρά μελετών που έχουν εξετάσει τη σχέση μεταξύ γλυκαιμικού δείκτη και υγείας. Ορισμένες από αυτές τις μελέτες περιλαμβάνουν:

Brand-Miller J, Hayne S, Petocz P, Colagiuri S. Low-Glycemic Index Diets in the Management of Diabetes: A meta-analysis of randomized controlled trials. Diabetes Care. 2003, 26(8):2261-7.

Jenkins DJ, Kendall CW, McKeown-Eyssen G, et al. Effect of a low-glycemic index or a high-cereal fiber diet on type 2 diabetes: a randomized trial. JAMA. 2008, 300(23):2742-53.

Ερώτηση διαιτολόγου: Οι μελέτες που αναφέρεις σε ενήλικες δεν αξιολογούν απώλεια βάρους αλλά το κατά πόσο μια τέτοια δίαιτα είναι χρήσιμη/ κατάλληλη για τη διαχείριση του διαβήτη. Γιατί είπες ότι είναι κατάλληλη για απώλεια βάρους;

Απάντηση chatGPT: Ζητώ συγνώμη για την παρερμηνεία μου. Πράγματι, οι μελέτες που ανέφερα προηγουμένως ασχολούνται κυρίως με τη διαχείριση του διαβήτη και όχι αποκλειστικά με την απώλεια βάρους. Ο λόγος που συνδέθηκε η διατροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη με την απώλεια βάρους είναι ότι μια τέτοια διατροφή μπορεί να έχει ορισμένα ευεργετικά αποτελέσματα στον έλεγχο της όρεξης και του κορεσμού.

Ωστόσο, για την απώλεια βάρους, υπάρχουν και άλλες διατροφικές προσεγγίσεις που έχουν μελετηθεί, όπως διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος, υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες και χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες.

Ερώτηση διαιτολόγου: Μπορεί μία δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος να μας βοηθήσει στην απώλεια βάρους;

Απάντηση chatGPT: Υπάρχουν αρκετές μελέτες που υποστηρίζουν την ιδέα ότι μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους και να προάγει την υγεία.

Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης - chatGPT φαντάζει μία ιδανική λύση για τη γρήγορη παροχή πληροφοριών σε διάφορα γνωστικά πεδία, μεταξύ των οποίων και η διατροφή.

Ωστόσο, προσοχή θα πρέπει να δοθεί στη “θεοποίηση” της καθώς ενδέχεται οι πληροφορίες που παρέχει να μην είναι έγκυρες με αποτέλεσμα συχνά την παραπληροφόρηση του κοινού και την διαιώνιση λανθασμένων αντιλήψεων γύρω από θέματα διατροφής.

Αρχικά, με βάση τον παραπάνω διάλογο θα θέλαμε να τονίσουμε τα εξής:

1. Δεν υπάρχει μία ιδανική δίαιτα απώλειας βάρους για όλους.

Μέσα από τη συνεχή διατροφική υποστήριξη με την κλινική διαιτολόγο δημιουργείται ένα απόλυτα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής για εσάς, το οποίο είναι ρεαλιστικό, ανταποκρίνεται στους στόχους σας και πάνω από όλα σας βοηθάει να βελτιώσετε τη διατροφή, την υγεία και συνολικά την ποιότητα της ζωής σας. Πάνω από όλα η διατροφή και υγεία μας δεν πρέπει να βασίζεται σε πληροφορίες που βρίσκουμε αποκλειστικά διαδικτυακά ή μέσω προγραμμάτων AI (artificial intelligence), αλλά στους ειδικούς.

2. Η υιοθέτηση της Μεσογειακή Διατροφή μπορεί να μας βοηθήσει στην απώλεια του σωματικού βάρους

Η Μεσογειακή διατροφή αποτελεί ένα διατροφικό πρότυπο που θεωρείται το πλέον ασφαλές, μπορείτε εύκολα να το εφαρμόσετε και το οποίο έχει συσχετισθεί με πολλαπλά οφέλη για την υγεία μας, όπως είναι και η διαχείριση του σωματικού βάρους. ¹ Όταν συνδυάζεται με ένα υποθερμιδικό πλάνο διατροφής τότε μπορεί να βοηθήσει και στην απώλεια σωματικού βάρους.

3. Η υιοθέτηση μία δίαιτας υψηλής σε πρωτεΐνη μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους βραχυπρόθεσμα, αλλά η μακροπρόθεσμη ασφάλεια της απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση

Όσον αφορά τη σχέση της δίαιτας υψηλής σε πρωτεΐνη με την απώλεια βάρους υπάρχουν αρκετά ενθαρρυντικά δεδομένα.

Συγκεκριμένα, μετα-ανάλυση που συμπεριέλαβε 24 τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές και σύγκρινε ισοθερμιδικές δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη (1,07–1,60 γρ. πρωτεΐνη/κιλό σωματικού βάρους/ημέρα ή 27%–35% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης) με μέτριας περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη (0,55–0, 88 γρ. πρωτεΐνη/κιλό σωματικού βάρους/ημέρα ή 16%–21% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης), διάρκειας κατά μέσο όρο 12.1±9.3 εβδομάδες, έδειξε ότι τα άτομα που ακολουθούσαν τη διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη είχαν μεγαλύτερη απώλεια σωματικού βάρους κατά 0,8 Kg και λίπους κατά 0,87 Kg ενώ ταυτόχρονα κατάφεραν να περιορίσουν την απώλεια άλιπης μάζας σώματος. ²

Συνεπώς, η βραχυπρόθεσμη υιοθέτηση μίας δίαιτας υψηλής σε πρωτεΐνη μπορεί να μας βοηθήσει στην απώλεια σωματικού βάρους σε σύγκριση με μία δίαιτα χαμηλής-μέτριας περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη.

Ωστόσο, σημαντικό είναι να τονίσουμε ότι παρότι η βραχυπρόθεσμη υιοθέτηση μίας δίαιτας υψηλής σε πρωτεΐνη δεν φαίνεται να είναι επιβλαβής για την υγεία μας, έχουμε ελάχιστα δεδομένα για την ασφάλεια της μακροπρόθεσμης υιοθέτησης της. Απαιτούνται περαιτέρω κλινικές δοκιμές μεγάλης διάρκειας ώστε να επιβεβαιωθεί η ασφάλεια τους μακροπρόθεσμα. ³

Ο μηχανισμός που οδηγεί σε μεγαλύτερη απώλεια σωματικού βάρους με την υιοθέτηση μίας δίαιτας υψηλή σε πρωτεΐνη σε σύγκριση με μία δίαιτα χαμηλής-μέτριας περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη υπό ισοθερμιδικές συνθήκες δεν είναι απόλυτα κατανοητός, αλλά μπορεί να οφείλεται στη μεγαλύτερη διατήρηση της άλιπης μάζας σώματος και κατ΄ επέκταση του μεταβολικού ρυθμού ηρεμίας.

Με απλά λόγια, όσο υψηλότερη η άλιπη μάζας σώματος τόσο υψηλότερος ο μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας και συνεπώς ο οργανισμός δαπανά περισσότερη ενέργεια-θερμίδες- για τις βασικές του λειτουργείες. Αυτό μας βοηθά στο να διατηρήσουμε πιο εύκολα ένα αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη απώλεια βάρους.

Βέβαια, η πηγή και η ποιότητα της πρωτεΐνης – ζωική ή/και φυτική – μπορεί να είναι σημαντική. ⁴ Προκειμένου να ενισχυθεί η μυϊκή πρωτεϊνοσύνθεση και συνεπώς να καταφέρουμε να διατηρήσουμε την άλιπη μάζα σώματος απαιτείται η κατανάλωση πρωτεϊνών “υψηλής ποιότητας”, δηλαδή πρωτεϊνών που περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα και μάλιστα στις αναλογίες που τα χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός.

Οι ζωικές πρωτεΐνες, δηλαδή αυτές που βρίσκονται στα ζωικά τρόφιμα (κρέας, ψάρι, γαλακτοκομικά προϊόντα), χαρακτηρίζονται ως “υψηλής ποιότητας”. Από την άλλη μεριά, οι περισσότερες φυτικές πρωτεΐνες (για παράδειγμα αυτές που περιέχονται στα φρούτα, στα λαχανικά, στα δημητριακά και στα όσπρια) χαρακτηρίζονται ως “χαμηλής ποιότητας”.

Βέβαια, οι κατάλληλοι συνδυασμοί φυτικών τροφίμων αποδίδουν “υψηλής ποιότητας” πρωτεΐνες. Για παράδειγμα, συχνά τρώμε όσπρια (π.χ. φακές) με ρύζι ή ψωμί. Στην περίπτωση αυτή, οι πρωτεΐνες του ψωμιού ή του ρυζιού και οι πρωτεΐνες των οσπρίων αλληλοσυμπληρώνονται και ο οργανισμός δημιουργεί “υψηλής ποιότητας” πρωτεΐνες.

4. Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για την σχέση μίας δίαιτας χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη και την απώλεια σωματικού βάρους

Όσον αφορά τη σχέση της δίαιτας χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη με την απώλεια του σωματικού βάρους δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα που να υποστηρίζουν κάποια σχέση. ⁵

Οι δίαιτες αυτές έχουν μελετηθεί κυρίως για τη διαχείριση του διαβήτη και κατά πόσο μπορούν βελτιώσουν τον γλυκαιμικό έλεγχο ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη.

5. Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα δεν υποστηρίζουν την υπεροχή μίας δίαιτας χαμηλής σε λίπος σε σύγκριση με δίαιτα μέτριας-υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος στην απώλεια του βάρους

Υπάρχουν πλέον δεδομένα που δείχνουν ότι η υιοθέτηση μίας δίαιτας χαμηλής σε λίπος δεν είναι περισσότερο αποτελεσματική στην απώλεια βάρους σε σύγκριση με δίαιτες μέτριας προς υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος. ⁶

Δεδομένου ότι το λίπος αποδίδει υπερδιπλάσιες θερμίδες (ανά γραμμάριο) σε σχέση με τους υδατάνθρακες και την πρωτεΐνη (9 σε σύγκριση με 4 αντίστοιχα) και είναι πιο πιθανό/εύκολο να αυξήσει το βάρος μας, πολλοί ειδικοί πρότειναν στο παρελθόν την υιοθέτηση μίας διατροφής χαμηλής σε λίπος για την μείωση του σωματικού μας βάρους.

Ωστόσο, νεότερα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η υιοθέτηση μίας δίαιτας χαμηλής σε λίπος ίσως δεν είναι η ιδανική λύση.

Επίσης, τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μία αναθεώρηση των διατροφικών συστάσεων όσον αφορά τα λιπαρά της διατροφής.

Συγκεκριμένα, στο παρελθόν όλα τα λιπαρά είχαν “δαιμονοποιηθεί” ως ένα διατροφικό συστατικό που έχει επιβλαβείς επιδράσεις στην υγεία μας με αποτέλεσμα η αγορά να κατακλυστεί από επεξεργασμένα προϊόντα χαμηλά σε λίπος. Πλέον είναι γνωστό ότι τα λιπαρά της διατροφής μας, όπως τα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα έχουν ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία μας, όπως για παράδειγμα στη βελτίωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα, στη μείωση των φλεγμονωδών διαδικασιών και γενικότερα στη μείωση του κινδύνου νόσησης.

Ερώτηση διαιτολόγου: Ποια διατροφή προτείνεται για την προάσπιση της υγείας και την πρόληψη ασθενειών, σε υγιείς κατά τα άλλα ενήλικες, με βάση τα νέα επιστημονικά δεδομένα και σύμφωνα με διεθνείς συστάσεις;

Απάντηση chatGPT: Οι γενικές αρχές μιας υγιεινής διατροφής περιλαμβάνουν:

• Καταναλώστε φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Συνιστάται η κατανάλωση ποικίλων φρούτων και λαχανικών, που παρέχουν βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά.

• Καταναλώστε τρόφιμα ολικής άλεσης. Προτιμήστε δημητριακά που δεν έχουν υποστεί επεξεργασία, καθώς μας προσφέρουν περισσότερες φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα, από τα αντίστοιχα επεξεργασμένα.

• Προτιμήστε πρωτεΐνη φυτικής προέλευσης. Συμπεριλάβετε στη διατροφή σας πηγές φυτικής πρωτεΐνης, όπως είναι όσπρια, ξηροί καρποί και σπόροι.

• Επιλέξτε υγιεινά λιπαρά. Το μεγαλύτερο μέρος της πρόσληψης λίπους θα πρέπει να προέρχεται από καλά λιπαρά όπως τα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα ενώ αντίθετα μικρότερο μέρος θα πρέπει να καταλαμβάνουν τα κορεσμένα και τρανς λιπαρά.

• Περιορίστε την κατανάλωση πρόσθετης ζάχαρης. Περιορίστε την κατανάλωση προστιθέμενης ζάχαρης, που βρίσκεται σε τρόφιμα όπως γλυκά, αναψυκτικά με ζάχαρη, αρτοπαρασκευάσματα κ.α.

• Περιορίστε την κατανάλωση αλατιού.

Σε αυτήν την περίπτωση η απάντηση της εφαρμογής τεχνητής νοημοσύνης ήταν αρκετά εύστοχη, συνοψίζοντας τις γενικές αρχές μίας υγιεινής διατροφής.

Βέβαια, αυτό που δεν τόνισε είναι ότι ναι μεν επιλέγω υγιεινά τρόφιμα, δηλαδή τρόφιμα τα οποία είναι άκρως ωφέλιμα για την υγεία, θωρακίζουν και προστατεύουν τον οργανισμό από ασθένειες, ενισχύουν το μεταβολισμό και είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, ενώ περιορίζω άλλα τα οποία είναι επιβλαβή ή λιγότερο ωφέλιμα, αλλά από την άλλη μία υγιεινή διατροφή θα πρέπει να είναι ταυτόχρονα και ισορροπημένη.

Η καλύτερη διατροφή για υγεία είναι η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή.

Με απλά, λόγια η διατροφή για καλή υγεία θα πρέπει να περιλαμβάνει τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων, καθώς μόνο έτσι θα μπορέσουμε να εφοδιαστούμε με όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, τα οποία είναι κριτικής σημασίας για την ανάπτυξη και τη γενικότερη εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού, καθώς εμπλέκονται σε όλες τις μεταβολικές διαδικασίες που πραγματοποιούνται μέσα στον οργανισμό μας.

Επίσης, εκτός όμως από την επιλογή της τροφής, σημαντικό σε μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή είναι και ο αριθμός των γευμάτων που κάνουμε μέσα στην ημέρα και πως κατανέμουμε την τροφή, καθώς και η υιοθέτηση σωστών συμπεριφοριστικών πρακτικών που συνοδεύουν τα γεύματα σας (δίνω έμφαση στο τρόπο επεξεργασίας/μαγειρέματος των τροφίμων, στην σωστή ενυδάτωση, στα φυσικά σημάδια της πείνας και του κορεσμού κ.α.)

Καταλήγοντας, αρκετές από τις απαντήσεις που παρέχει ένα τέτοιο πρόγραμμα μπορεί να είναι αρκετά ικανοποιητικές αλλά πολλές φορές μπορεί να μην είναι οι βέλτιστες. Σίγουρα, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον διάλογο με την ειδικό διατροφής, η οποία είναι η πλέον αρμόδια για να παρέχει ολοκληρωμένες συμβουλές σε θέματα που αφορούν το κομμάτι της διατροφής και της υγείας.

Βασισμένο στις αρχές της τεχνητής νοημοσύνης, το νεοσύστατο chatbot της ΟpenAI έχει απάντηση σχεδόν για όλα τα ζητήματα και μπορεί να ικανοποιήσει ακόμα και τις πιο αλλόκοτες απαιτήσεις του εκάστοτε χρήστη.

Εξαιτίας αυτού, η δημοτικότητα του ολοένα και αυξάνεται με αποτέλεσμα να αποτελεί πλέον έναν πολύτιμο «βοηθό» του κοινού.

Ωστόσο, θα πρέπει να είμαστε ενήμεροι για τις παγίδες που κρύβει. Αρχικά, το μόνο σίγουρο είναι ότι, μέχρι στιγμής, η χρήση της εφαρμογής αυτής δεν μπορεί να αντικαταστήσει τους ειδικούς και ειδικά τους επαγγελματίες υγείας, όπως είναι οι κλινικοί διαιτολόγοι-διατροφολόγοι.

Οι πληροφορίες που δίνονται θα πρέπει να φιλτράρονται σωστά ώστε να μπορούν στη συνέχεια να ερμηνευτούν και ορθά, διαφορετικά μπορεί να οδηγηθούμε στην παρερμηνεία πληροφοριών και στη διαιώνιση λανθασμένων αντιλήψεων σε θέματα διατροφής.

Επίσης, οι πληροφορίες που παραθέτει δε στηρίζονται πάντα σε έγκυρα επιστημονικά δεδομένα και διεθνείς συστάσεις αλλά σε δεδομένα που επεξεργάζεται διάσπαρτα στο διαδίκτυο και χωρίς να γίνεται η σωστή ερμηνεία. Αυτό σίγουρα αποτελεί ένα μείζον ζήτημα που θα πρέπει να έχουμε κατά νου.

Με απλά λόγια δεν μπορεί – και δεν πρέπει – χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να λάβουμε καθοδήγηση σε σχέση με ζητήματα διατροφής και υγείας.

1. Lotfi Κ, Saneei P, Hajhashemy , Esmaillzadeh A. Adherence to the Mediterranean Diet, Five-

   Year Weight Change, and Risk of Overweight and Obesity: A Systematic Review and

   Dose–Response Meta-Analysis of Prospective Cohort Studies. Adv Nutr. 2022, 13(1):

   152–166. doi: 10.1093/advances/nmab092.

2. Wycherley TP, Moran LJ, Clifton PM, Noakes M, Brinkworth GD. Effects of energy-restricted high-protein, low-fat compared with standard-protein, low-fat diets: a meta-analysis of randomized controlled trials. Am J Clin Nutr. 2012;96:1281–98. doi: 10.3945/ajcn.112.044321.

3. Moon J, Koh G. Clinical Evidence and Mechanisms of High-Protein Diet-Induced Weight Loss. J Obes Metab Syndr. 2020, 29(3): 166–173. doi: 10.7570/jomes20028.

4. Tang JE, Moore DR, Kujbida GW, Tarnopolsky MA, Phillips SM.Ingestion of whey hydrolysate, casein, or soy protein isolate: effects on mixed muscle protein synthesis at rest and following resistance exercise in young men. J Appl Physiol 2009;107:987–92.

5. Gaesser G, Jones J, Angadi A. Perspective: Does Glycemic Index Matter for Weight Loss and Obesity Prevention? Examination of the Evidence on "Fast" Compared with "Slow" Carbs. Adv Nutr. 2021, 12(6):2076-2084. doi: 10.1093/advances/nmab093.

6. Tobias D, Chen M, Manson J, Ludwig D, Willett W, Hu F. Effect of low-fat diet interventions versus other diet interventions on long-term weight change in adults: a systematic review and meta-analysis. Lancet Diabetes Endocrinol. 2015, 3(12):968-79. doi: 10.1016/S2213-8587(15)00367-8.