Βιοτίνη – Βιταμίνη Β7

Λίγα λόγια για τη βιοτίνη (βιταμίνη B7)

Η βιοτίνη ή αλλιώς βιταμίνη Β7 είναι μία υδατοδιαλυτή βιταμίνη, που ανήκει στο σύμπλεγμα των βιταμινών Β.

Όπως και στην περίπτωση των υπόλοιπων υδατοδιαλυτών βιταμινών, ο οργανισμός δεν μπορεί να αποθηκεύσει την πλεονάζουσα ποσότητας της βιταμίνης Β7, που προσλαμβάνουμε μέσω της διατροφής μας και την απεκκρίνει μέσω των ούρων. Εξαιτίας αυτού, καθημερινά θα πρέπει να καταναλώνουμε επαρκείς ποσότητες βιοτίνης μέσω της διατροφής μας ώστε να παραμείνουμε υγιείς.

Επίσης, η εντερική μικροχλωρίδα μας μπορεί να συνθέσει μικρές ποσότητες βιοτίνης, συνεισφέροντας στην ημερήσια πρόσληψη αυτής της βιταμίνης.

Η βιταμίνη Β7 συναντάται σε:

• Τρόφιμα

• Συμπληρώματα διατροφής. Βρίσκεται είτε μεμονωμένη είτε σε συνδυασμό με άλλα θρεπτικά συστατικά.

Ποιες είναι οι δράσεις της βιοτίνης;

Βασικός ρόλος της βιταμίνης Β7 είναι: ¹

Συμβάλλει στον μεταβολισμό των μακροθρεπτικών συστατικών της τροφής.

Τα μακροθρεπτικά συστατικά της διατροφής μας είναι: οι υδατάνθρακες, οι πρωτεΐνες και τα λίπη, και είναι αυτά που δίνουν ενέργεια στον οργανισμό.

Η βιοτίνη βοηθά στο μεταβολισμό αυτών των συστατικών, λειτουργώντας ως συνένζυμο σε αντιδράσεις καρβοξυλίωσης, που καταλύονται από ένζυμα, που ονομάζονται καρβοξυλάσες.

Ως συνένζυμο χαρακτηρίζεται μία ένωση, που είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της δράσης των ενζύμων, δηλαδή των μορίων εκείνων που λειτουργούν ως καταλύτες στις εκατοντάδες χιλιάδες χημικές αντιδράσεις που λαμβάνουν χώρα μέσα στον οργανισμό μας. Με απλά λόγια, χωρίς την παρουσία του συνενζύμου, το ένζυμο δεν μπορεί να εκδηλώσει τη δράση του.

Συγκεκριμένα η βιοτίνη είναι απαραίτητο συνένζυμο τεσσάρων ζωτικών ενζύμων (καρβοξυλάσες), που εμπλέκονται:

1. Παραγωγή ενέργειας

2. Γλυκονεογένεση (σύνθεση γλυκόζης)

3. Μεταβολισμό της λευκίνης

4. Σύνθεση λιπαρών οξέων

Απαραίτητη για υγιή μαλλιά, νύχια, και δέρμα.

Η βιοτίνη συμβάλλει στην παραγωγή της κερατίνης, που αποτελεί βασική δομική πρωτεΐνη των μαλλιών, των νυχιών και του δέρματος.

Εξαιτίας αυτού, τα συμπληρώματα βιοτίνης συχνά προωθούνται ως ένα μέσο για την ενίσχυση της υγείας των μαλλιών, των νυχιών και του δέρματος ενώ συχνά η βιοτίνη αποτελεί συστατικό διαφόρων προϊόντων περιποίησης και καλλωπισμού.

Ωστόσο, παρότι είναι γνωστό ότι η ανεπάρκεια βιοτίνης συνδέεται με την απώλεια των μαλλιών, δερματικές παθήσεις και εύθραυστα νύχια, δεν υπάρχουν ακόμη κατάλληλα σχεδιασμένες μελέτες που να υποδεικνύουν ότι η χορήγηση συμπληρώματος βιοτίνης είναι πραγματικά ωφέλιμη για την υγιή ανάπτυξη των μαλλιών, των νυχιών και του δέρματος σε άτομα που δεν εμφανίζουν ανεπάρκεια αυτής της βιταμίνης. ²

Συνεπώς, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να διερευνήσουν την επίδραση των συμπληρωμάτων βιοτίνης στην υγεία των μαλλιών, νυχιών και δέρματος σε υγιή άτομα.

Ποια είναι η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη της βιοτίνης;

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (European Food Safety Authority, EFSA) συστήνει τις εξής ημερήσιες προσλήψεις για τη βιταμίνη Β7: ³

Ηλικία	Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη (μg/ημέρα)
7-11 μηνών	6
1-3 ετών	20
4-10 ετών	25
11-17 ετών	35
≥18 ετών	40
Εγκυμοσύνη	40
Θηλασμός	45

Ποιες είναι οι διατροφικές πηγές της βιοτίνης;

Η βιταμίνη Β7 βρίσκεται σε μία ποικιλία ζωικών και φυτικών προϊόντων όπως:

1. Κρέας

2. Ψάρι

3. Αυγό

4. Όσπρια

5. Δημητριακά ολικής άλεσης

6. Λαχανικά

7. Ξηρούς καρπούς

8. Σπόρους

Στον πίνακα παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένα τρόφιμα καθώς και η ποσότητα της βιταμίνης Β7 που περιέχουν.

Τρόφιμο	Ποσότητα Β7 (μg)
Αυγό βρασμένο (1 μέτριο=44 γρ.)	10,0
Σολομός σε κονσέρβα σε νερό (100 γρ.)	5,5
Χοιρινό κρέας μαγειρεμένο (100 γρ.)	4,2
Ηλιόσπορος (30 γρ.)	2,6
Γλυκοπατάτα μαγειρεμένη ( 90 γρ.)	2,4
Αμύγδαλα, ωμά (30 γρ.)	1,5
Σπανάκι βρασμένο (1κούπα=180γρ.)	1,0
Τόνος σε κονσέρβα σε νερό (100γρ.)	0,7
Τυρί cheddar (1 φέτα=30 γρ.)	0,4
Γάλα χαμηλό σε λιπαρά (1 κούπα)	0,3

Ποια είναι τα συμπτώματα ανεπάρκειας βιοτίνης;

Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας αφορούν κατά κύριο λόγο το δέρμα, τα μαλλιά και τα νύχια αλλά είναι πιθανό να εμφανιστούν και νευρολογικές διαταραχές. Συμπτώματα που παρατηρούνται είναι:

• Αραίωση και απώλεια μαλλιών

• Εξανθήματα γύρω από τα μάτια, τη μύτη και το στόμα

• Εύθραυστα νύχια

• Διαταραχές του νευρικού συστήματος

• Επιληπτικές κρίσεις

Ποιοι εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας;

Η έλλειψη της βιταμίνης Β7 είναι αρκετά σπάνια στις ανεπτυγμένες χώρες. Μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, ιδίως αν περιλαμβάνει τα προϊόντα που αναφέρθηκαν παραπάνω, μπορεί να εξασφαλίσει στον οργανισμό την ποσότητα της βιοτίνης που χρειάζεται καθημερινά.

Ωστόσο, ορισμένες ομάδες του πληθυσμού είναι επιρρεπείς στην έλλειψη της συγκεκριμένης βιταμίνης. Τέτοιες ομάδες είναι: ⁴

• Άτομα με ανεπάρκεια βιοτινιδάσης (BTD). Είναι μία κληρονομική ασθένεια που οδηγεί σε ανεπάρκεια ή μειωμένη δραστικότητα του ενζύμου βιοτινιδάση, λόγω μεταλλάξεων στο γονίδιο του, BTD.

  Το ένζυμο αυτό είναι απαραίτητο για την απορρόφηση της βιοτίνης των τροφίμων από τον οργανισμό. Συνήθως, στα διάφορα τρόφιμα η βιοτίνη βρίσκεται συνδεδεμένη με πρωτεΐνες, με αποτέλεσμα να καθίσταται δύσκολη η εντερική της απορρόφηση. Η βιοτινιδάση διασπά τις πρωτεΐνες αυτές, αφήνοντας τη βιοτίνη στην ελεύθερη (αδέσμευτη) μορφή της.

• Άτομα με εξάρτηση από το αλκοόλ. Η αιθανόλη παρεμποδίζει την εντερική απορρόφηση της βιοτίνης, με αποτέλεσμα την εμφάνιση ανεπάρκειας σε χρόνιο αλκοολισμό.

Υπάρχει κίνδυνος τοξικότητας;

Δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά τοξικότητας.

Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα ώστε να τεθεί ένα όριο μέγιστης ανεκτής ημερήσιας πρόσληψης (UL, Upper Tolerable Intake Levels).

Συμπέρασμα

Η βιοτίνη ή αλλιώς βιταμίνη Β7 είναι μία υδατοδιαλυτή βιταμίνη, απαραίτητη για την καλή υγεία μας.

Η βιταμίνη Β7 παίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των μακροθρεπτικών συστατικών της διατροφής μας (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη) και επομένως βοηθά τον οργανισμό να παράγει ενέργεια, απαραίτητη για να εκτελέσει όλες τις ζωτικές του λειτουργίες.

Επίσης, εδώ και αρκετά χρόνια η βιοτίνη προωθείται ως απαραίτητο συστατικό για την ενίσχυση της υγείας των μαλλιών, νυχιών και του δέρματος. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα, ειδικά σε άτομα χωρίς διαγνωσμένη ανεπάρκεια της βιταμίνης Β7.

Η βιοτίνη βρίσκεται σε ποικιλία τροφίμων, ζωικής και φυτικής προέλευσης, και για αυτό η ανεπάρκεια της είναι σπάνια σε αναπτυγμένες χώρες.

Βέβαια, υπάρχουν κάποιες ομάδες του πληθυσμού που εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας, όπως άτομα με ανεπάρκεια του ενζύμου βιοτινιδάση ή σε χρόνιο αλκοολισμό.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα συμπληρώματα βιοτίνης ενδεχομένως να είναι απαραίτητα.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να απευθυνθείτε στον/την επαγγελματία υγείας για να σας καθοδηγήσει κατάλληλα.

Βιβλιογραφία

1. Zempleni J, Wijeratne S, Hassan Y. Biotin. Biofactors. 2009 35(1):36–46. doi: 10.1002/biof.8.

2. Patel D, Swink S, Castelo-Soccioa L. A review of the use of biotin for hair loss. Skin Appendage Disord 2017 3(3):166–169. doi: 10.1159/000462981.

3. EFSA. Scientific Opinion on Dietary Reference Values for biotin. EFSA Journal 2014;12(2):3580. DOI 10.2903/j.efsa.2014.3580.

4. National Institutes of Health. Biotin. Fact Sheet for Health Professionals. Available at: https://ods.od.nih.gov/factsheets/Biotin-HealthProfessional/. (Accessed at March 2023).