Έρευνα: Η μεσογειακή διατροφή συνδέεται με 23% μείωση της θνησιμότητας στις γυναίκες.

Λίγα λόγια για τη Μεσογειακή Διατροφή

Η διατροφή μας είναι γνωστό ότι αποτελεί βασικό πυλώνα για τη διατήρηση της καλής υγείας. Οι διατροφικές κατευθυντήριες συστάσεις εστιάζουν στην υιοθέτηση ενός συνολικά υγιεινού διατροφικού προτύπου για τη διατήρηση της καλής υγείας κι την αποφυγή εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων υγείας.

Ανάμεσα στα υγιεινά πρότυπα διατροφής που συστήνονται παγκοσμίως συγκαταλέγεται και η Μεσογειακή Διατροφή.

Η Μεσογειακή διατροφή, όπως έχει καθιερωθεί να ονομάζεται, αναφέρεται στην παραδοσιακή διατροφή των χωρών της Μεσογείου. Πρόκειται για ένα διατροφικό μοντέλο που εστιάζει στην κατανάλωση μη ή ελαφρώς επεξεργασμένων φυτικών τροφίμων, όπως είναι τα εποχιακά φρούτα και λαχανικά, τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί και σπόροι ενώ προτείνει τη μέτρια κατανάλωση του κρέατος και την αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων πλούσιων σε πρόσθετα σάκχαρα, «κακά» λιπαρά και αλάτι.

Διαχρονικά, πληθώρα επιδημιολογικών μελετών έχει διερευνήσει τις πιθανές ευεργετικές ιδιότητες της Μεσογειακής διατροφής στην υγεία μας. Συγκεκριμένα, η υιοθέτηση της Μεσογειακής διατροφής φαίνεται ότι μειώνει τον κίνδυνο για την εμφάνιση διαφόρων χρόνιων νοσημάτων που μαστίζουν τη σύγχρονη κοινωνία, όπως είναι ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο καρκίνος, νευροεκφυλιστικές παθήσεις κ.α.

Ταυτόχρονα, η Μεσογειακή διατροφή έχει συνδεθεί και με τη μακροζωία.

Για όλους αυτούς τους λόγους οι περισσότεροι –αν όχι όλοι– επιστημονικοί οργανισμοί προτρέπουν την υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής όπως η Μεσογειακή, για να αποτρέψουν σοβαρές χρόνιες ασθένειες και να βοηθήσει τους ανθρώπους να ζήσουν περισσότερο και με καλύτερη ποιότητα ζωής.

Μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Network Open το Μάρτιο του 2024 έρχεται για να επιβεβαιώσει τα σημαντικά οφέλη της Μεσογειακής διατροφής στην υγεία μας και συγκεκριμένα στην μακροζωία.¹

Σχετικά με τη μελέτη

Στη μελέτη αυτή που παρουσιάστηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Network Open, οι ερευνητές θέλησαν να εξετάσουν την σχέση μεταξύ της υιοθέτησης της Μεσογειακής διατροφής και του κινδύνου θνησιμότητας από όλα τα αίτια και παράλληλα να εξετάσουν την πιθανή επίδραση καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου που συνεισφέρουν σε αυτήν την σχέση.

Η προοπτική αυτή μελέτη ανέλυσε δεδομένα από 25.315 αρχικά υγιείς γυναίκες, με μέση ηλικία τα 55 έτη και οι οποίες παρακολουθήθηκαν κατά μέσο όρο 25 έτη.

Οι γυναίκες αυτές συμμετείχαν στη μελέτη “Women’s Health Study”, όπου κατά την εγγραφή τους:

• Παρείχαν δείγματα αίματος ώστε να εκτιμηθούν διάφοροι βιοδείκτες. Συγκεκριμένα μετρήθηκαν δείκτες φλεγμονής, όπως είναι η C- αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) και το διακυτταρικό μόριο προσκόλλησης 1 (Soluble intracellular adhesion molecule 1), δείκτες αξιολόγησης του λιπιδαιμικού προφίλ, όπως είναι η ολική χοληστερίνη, η LDL-C, η HDL-C και τα τριγλυκερίδια καθώς και δείκτες που αξιολογούν τα επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα, όπως είναι η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (ΗbA1c) κ.α.
• Συμπλήρωναν ένα ερωτηματολόγιο που παρείχε στους ερευνητές πληροφορίες σχετικά με τα δημογραφικά και ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά (αυτό-αναφερόμενο βάρος και ύψος), τον τρόπο ζωής, το ιατρικό και κοινωνικό ιστορικό καθώς και τη φαρμακευτική αγωγή που ενδεχομένως να λάμβαναν.
• Συμπλήρωναν ένα επικυρωμένο ημι-ποσοτικό ερωτηματολόγιο συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων (Mediterranean diet score). Για την αξιολόγηση των διατροφικών συνηθειών, δίνονταν στους συμμετέχοντες στην αρχή της μελέτης το ερωτηματολόγιο Mediterranean diet score. Το Mediterranean diet score είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της προσκόλλησης ενός ατόμου στις διατροφικές συνήθειες που χαρακτηρίζουν την Μεσογειακή διατροφή. Με βάση τις απαντήσεις των συμμετεχόντων προκύπτει μία βαθμολογία που κυμαίνεται από 0 έως 9, με υψηλότερους βαθμούς να υποδηλώνουν μεγαλύτερη προσκόλληση στη Μεσογειακή διατροφή.

Η συλλογή δεδομένων πραγματοποιήθηκε από τον Απρίλιο του 1993 έως τον Ιανουάριο του 1996, και η ανάλυση δεδομένων πραγματοποιήθηκε από τον Ιούνιο του 2018 έως τον Νοέμβριο του 2023.

Τι ανέφερε η μελέτη στα αποτελέσματα της;

Η μελέτη αυτή ανέφερε στα αποτελέσματα της ότι οι γυναίκες που είχαν την μεγαλύτερη προσκόλληση στη Μεσογειακή διατροφή (score 6-9) είχαν κατά 23% μικρότερο κίνδυνο θνησιμότητας από οποιοδήποτε αίτιο κατά την περίοδο της μελέτης συγκριτικά με τις γυναίκες που είχαν τη μικρότερη προσκόλληση (score 0-3).

Η σχέση αυτή μπορεί να μειώθηκε αλλά παρέμεινε στατιστικά σημαντική ακόμη και μετά την προσαρμογή για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες κινδύνου (π.χ., κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ, σωματική αδράνεια, εμμηνόπαυση). Συγκεκριμένα μετά την προσαρμογή αυτών των παραγόντων φάνηκε ότι οι γυναίκες που είχαν την μεγαλύτερη προσκόλληση στη Μεσογειακή διατροφή (score 6-9) είχαν κατά 11% μικρότερο κίνδυνο θνησιμότητας από οποιοδήποτε αίτιο.

Επίσης, η μελέτη ανέφερε ότι οι γυναίκες που είχαν την μεγαλύτερη προσκόλληση στη Μεσογειακή διατροφή είχαν κατά 17% μικρότερο κίνδυνο θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα και κατά 20% μικρότερο κίνδυνο θνησιμότητας από καρκίνο σε σύγκριση με τις γυναίκες που είχαν τη μικρότερη προσκόλληση.

Στα πλαίσια της μελέτης, οι ερευνητές αξιολόγησαν μια ομάδα περίπου 40 βιοδεικτών που αντιπροσωπεύουν κλινικούς παράγοντες κινδύνου με στόχο να αναδείξουν τους πιθανούς βιολογικούς μηχανισμούς που μπορεί να “κρύβονται” πίσω από την ευεργετική δράση της Μεσογειακής διατροφής.

Οι ερευνητές ανέφεραν στα αποτελέσματα τους ότι η σημαντική μείωση του κινδύνου θνητότητας που παρατηρήθηκε στις γυναίκες με υψηλή προσκόλληση στο Μεσογειακό μοντέλο διατροφής μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους βιοδείκτες, με κύριους μεσολαβητές να είναι δείκτες μεταβολισμού (όπως η ομοκυστεΐνη και η αλανίνη) και δείκτες φλεγμονής. Άλλοι παράγοντες όπως τα τριγλυκερίδια, ο δείκτης μάζας σώματος (BMI) και η αντίσταση στην ινσουλίνη έχουν επίσης κάποια συνεισφορά, αλλά μικρότερη σε σύγκριση με τους πρώτους.

Ποιο είναι το συμπέρασμα και οι περιορισμοί της μελέτης;

Η μελέτη αυτή έδειξε ότι η υψηλή προσκόλληση στη Μεσογειακή διατροφή μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο θνησιμότητας από όλα τα αίτια στις γυναίκες μέσης ηλικίας.

Τα ευρήματα αυτής της έρευνας έρχονται σε συμφωνία με τα αποτελέσματα πολλών επιδημιολογικών μελετών που έχουν αναφέρει ότι η υψηλή προσκόλληση στη Μεσογειακή διατροφή συνδέεται με μείωση του κινδύνου θνησιμότητας από όλα τα αίτια καθώς και θνησιμότητας συγκεκριμένα από καρδιαγγειακά νοσήματα.²

Ωστόσο, θα πρέπει να τονίσουμε ότι η μελέτη αυτή έχει περιορισμούς που θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν.

Αρχικά, τα αποτελέσματα προέκυψαν από αυτοαναφερόμενες διατροφικές πληροφορίες, οι οποίες μπορεί να ενέχουν σφάλματα και παραλείψεις και συνεπώς μπορεί να έχουν οδηγήσει σε λανθασμένες ταξινομήσεις. Φυσικά αυτό ισχύει για τις περισσότερες μελέτες που αξιολογούν διατροφικές συνήθειες.

Επίσης, το ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε από τους συμμετέχοντες μόνο κατά την έναρξη της μελέτης και συνεπώς δεν μπορεί να μας δώσει πληροφορίες για τις διατροφικές τους συνήθειες τα επόμενα έτη.

Παρόλα αυτά, είναι βασικό να τονιστεί ότι πρόκειται για μία προοπτική μελέτη παρατήρησης (prospective cohort study) η οποία προσφέρει σημαντικές ενδείξεις ότι η υψηλή προσκόλληση στη Μεσογειακή διατροφή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για θνησιμότητα.

Συμπέρασμα

Η Μεσογειακή διατροφή έχει αναδειχθεί ως ένα από τα πιο υγιεινά διατροφικά πρότυπα στον κόσμο, καθώς συνδέεται με πολλαπλά οφέλη για την υγεία μας.

Αρκετές επιδημιολογικές μελέτες έχουν αναφέρει ότι η Μεσογειακή διατροφή συσχετίζεται με μικρότερο κίνδυνο θνησιμότητας από διάφορες αιτίες, όπως από καρδιαγγειακά νοσήματα και από καρκίνο.

Η πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Network Open επιβεβαιώνει αυτήν τη συσχέτιση, αναφέροντας στα αποτελέσματα της ότι οι γυναίκες που είχαν την μεγαλύτερη προσκόλληση στη Μεσογειακή διατροφή εμφάνιζαν σημαντικά μικρότερο κίνδυνο ολικής θνησιμότητας.

Βιβλιογραφία