Ασβαγκάντα

Η ασβαγκάντα (επιστ. ονομ.: Withania somnifera) αποτελεί ένα βότανο γνωστό επίσης με τις ονομασίες, «χειμερινό κεράσι» (Wintercherry) ή «Indian Ginseng».

Το όνομα "Ashwagandha" δόθηκε στο φυτό λόγω του γεγονότος ότι η ρίζα του έχει μια ιδιαίτερη μυρωδιά που προσομοιάζει τη μυρωδιά του άλογου. Συγκεκριμένα, η ονομασία "Ashwagandha" προέρχεται από τη σανσκριτική γλώσσα, όπου “ashwa” σημαίνει άλογο και “gandha” σημαίνει μυρωδιά.

Πρόκειται για έναν ανθοφόρο θάμνο με κόκκινους καρπούς που φύεται στην Ινδία και τη Μέση Ανατολή.

Η ασβαγκάντα έχει κεντρικό ρόλο στην παραδοσιακή ινδική ιατρική – αγιουβέρδα – όπου χρησιμοποιείται σε ευρεία ποικιλία παθολογικών καταστάσεων εδώ και αιώνες, χάρη στις θεραπευτικές της δράσεις.

Στις μέρες μας συναντάται ως ένα δημοφιλές συμπλήρωμα διατροφής.

Συγκεκριμένα, ανήκει στην κατηγορία των συμπληρωμάτων γνωστών ως «προσαρμογόνα», καθώς βοηθούν το σώμα να προσαρμοστεί στο στρες.

Η ρίζα του βοτάνου είναι πλούσια σε βιθανολίδες (Withanolides).

Οι βιθανολίδες είναι στεροειδείς λακτόνες και σε αυτές συμπεριλαμβάνεται η βιθαφερίνη Α (Withaferin A).

Η βιθαφερίνη Α αποτελεί ένα από τα δραστικά συστατικά της ασβαγκάντα, στην οποία αποδίδονται οι ευεργετικές της ιδιότητες.

Η ένωση αυτή φαίνεται να έχει μεταξύ άλλων αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.

Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα βότανα, δεν υπάρχουν αρκετές έρευνες που να μελετούν τα οφέλη της ασβαγκάντας στην υγεία μας. Μεγάλο μέρος της γνώσης για τα οφέλη της προέρχεται από την παραδοσιακή της χρήση.

Παρακάτω θα δούμε μερικές από τις δράσεις αυτού του βοτάνου.¹

Ασβαγκάντα και άγχος.

Η ασβαγκάντα προωθείται συχνά ως ένας φυσικός τρόπος για τη μείωση του άγχους και του στρες.

Μία συστηματική ανασκόπηση επτά μελετών του 2021 που συμπεριέλαβε 491 άτομα με αυτοαναφερόμενα υψηλά επίπεδα στρες και άγχους είτε με διαγνωσμένη αγχώδη διαταραχή, συμπέρανε ότι η συμπληρωματική χορήγηση ασβαγκάντας για ένα διάστημα 6-8 εβδομάδων οδήγησε σε μείωση των επιπέδων στρες και άγχους, σε μείωση της κόπωσης και σε μείωση των επιπέδων κορτιζόλης (κύρια ορμόνη του στρες του σώματος) στο αίμα. ²

Ακόμη τρεις μικρές μελέτες που διεξήχθησαν μετά το 2021 ανέφεραν ενθαρρυντικά αποτελέσματα της ασβαγκάντα στην καταπολέμηση του στρες. ^3,4,5

Από τις διάφορες μελέτες φαίνεται ότι υπάρχει μια πολλά υποσχόμενη σχέση μεταξύ του φυτού και της ανακούφισης από το στρες, αλλά θα χρειαστούν πρόσθετες έρευνες για να διεξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.

Ασβαγκάντα και ύπνος.

Υπάρχουν μελέτες που έχουν δείξει ότι τα συμπληρώματα με ασβαγκάντα μπορεί να έχουν θετικές επιδράσεις στον ύπνο και να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της αϋπνίας.

Αυτό μπορεί βέβαια να οφείλεται και στην αγχολυτική δράση του φυτού, δεδομένου ότι το άγχος είναι ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα του ύπνου.

Μετα-ανάλυση που συμπεριέλαβε πέντε τυχαιοποιημένες μελέτες εξέτασε την επίδρασή της συμπληρωματικής χορήγησης ασβαγκάντας στη βελτίωση του ύπνου.

Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι το εκχύλισμα ασβαγκάντας είχε ένα μικρό, αλλά στατιστικά σημαντικό όφελος στη βελτίωση του ύπνου σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου (ομάδα που δε λάμβανε το συμπλήρωμα). ⁶

Τα οφέλη ήταν πιο εμφανή όταν η δόση του συμπληρώματος που χορηγούνταν ήταν ≥600 mg/ημέρα και όταν η διάρκεια της θεραπείας ήταν ≥ 8 εβδομάδες.

Επίσης, τα οφέλη ήταν πιο εμφανή σε συμμετέχοντες με αϋπνία.

Ασβαγκάντα και γονιμότητα.

Η ασβαγκάντα θεωρείται πως βοηθάει στη βελτίωση της σεξουαλικής λειτουργίας και της γονιμότητας των αντρών.

Μια πιλοτική κλινική μελέτη έδειξε πως η χορήγηση εκχυλίσματος ρίζας ασβαγκάντας σε άντρες με ολιγοσπερμία, είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού σπερματοζωαρίων, του όγκου του σπέρματος και της κινητικότητας αυτού, καθώς και των επιπέδων τεστοστερόνης στον ορό. ⁷

Σύμφωνα με τα δεδομένα αυτά, η ασβαγκάντα θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μέσο για την αντιμετώπιση της ολιγοσπερμίας, που επηρεάζει την ανδρική γονιμότητα.

Απαιτούνται βέβαια περισσότερες καλά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες για να επιβεβαιώσουν το ρόλο της στη γονιμότητα.

Ασβαγκάντα και διαβήτης.

Η ασβαγκάντα φαίνεται πως μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ή αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Μια ανασκόπηση 24 μελετών, συμπεριλαμβανομένων 6 in-vitro μελετών, 13 μελέτες σε πειραματόζωα και 5 κλινικές μελέτες σε άτομα με διαβήτη, διαπίστωσε ότι η ασβαγκάντα μπορεί να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου, την αιμοσφαιρίνη A1c (HbA1c), την ινσουλίνη και τους δείκτες οξειδωτικού στρες.⁸

Δυστυχώς, τα δεδομένα δεν επαρκούν ακόμη για ασφαλή συμπεράσματα, αλλά τα ευρήματα είναι πολύ ενθαρρυντικά ως τώρα.

Η ασβαγκάντα μπορεί να καταναλωθεί τόσο ως τσάι ή αφέψημα, όσο και με τη μορφή διατροφικού συμπληρώματος.

Στο εμπόριο, τα συμπληρώματα ασβαγκάντας διατίθενται σε:

• Κάψουλες

• Σκόνη

Η χρήση της ασβαγκάντας θεωρείται γενικά ασφαλής, όταν καταναλώνεται βραχυπρόθεσμα και στις συνιστώμενες ποσότητες.

Η ασφάλεια του βοτάνου έχει μελετηθεί για χρονικό διάστημα έως 3 μήνες συνεπώς δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για την ασφάλεια του όταν λαμβάνεται μακροχρόνια.

Τα συμπληρώματα ασβαγκάντας είναι συνήθως καλά ανεκτά και δεν έχουν παρενέργειες.

Σε υψηλότερες δόσεις μπορεί να εμφανιστούν μερικά ανεπιθύμητα συμπτώματα όπως:

• Στομαχικές διαταραχές

• Διάρροια

• Έμετο

• Σπάνια προβλήματα στο ήπαρ

Τέλος, καλό θα είναι να αποφεύγετε η χρήση του:⁹

• Κατά την εγκυμοσύνη καθώς υπάρχουν ορισμένα δεδομένα που δείχνουν ότι μπορεί να προκαλέσει αποβολή

• Κατά τον θηλασμό καθώς δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για την ασφαλή χρήση του

• Σε ασθενείς με διαταραχές του θυρεοειδή καθώς μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών

• Σε ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα, όπως πολλαπλή σκλήρυνση, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο ή ρευματοειδή αρθρίτιδα καθώς μπορεί να προκαλέσει υπερδιέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος και αυτό να αυξήσει τα συμπτώματα της νόσου

Σε κάθε περίπτωση προτού μπείτε στη διαδικασία να εντάξετε την ασβαγκάντας στη διατροφή σας θα πρέπει να επικοινωνήσετε με επαγγελματία υγείας, όπως με τον/ την θεράπων/ουσα ιατρό και την κλινική διαιτολόγο σας, προκειμένου να σας κατευθύνει κατάλληλα και να σας ενημερώσει για πιθανά οφέλη και κινδύνους από τη χρήση της.

1. National Institute of Health (NIH). Ashwagandha: Is it helpful for stress, anxiety, or sleep? (Available at: https://ods.od.nih.gov/factsheets/Ashwagandha-HealthProfessional/#en13 (Accessed at November 2023).

2. Lopresti AL, Smith SJ. Ashwagandha (Withania somnifera) for the treatment and enhancement of mental and physical conditions: A systematic review of human trialsexternal link disclaimer. Journal of Herbal Medicine 2021;28:100434.

3. Remenapp A, Coyle K, Orange T, Lynch T, Hooper D, et al. Efficacy of Withania somnifera supplementation on adult’s cognition and mood. J Ayurveda Integr Med 2022;13:100510.

4. opukumar K, Thanawala S, Somepalli V, Rao TSS, Thamatam VB, et al. Efficacy and Safety of Ashwagandha Root Extract on Cognitive Functions in Healthy, Stressed Adults: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study. Evid Based Complement Alternat Med 2021;2021:8254344.

5. Baker C, Kirby JB, O’Connor J, Lindsay KG, Hutchins A, et al. The Perceived Impact of Ashwagandha on Stress, Sleep Quality, Energy, and Mental Clarity for College Students: Qualitative Analysis of a Double-Blind Randomized Control Trial. J Med Food 2022;25:1095-101.

6. Cheah KL, Norhayati MN, Husniati Yaacob L, Abdul Rahman R. Effect of Ashwagandha (Withania somnifera) extract on sleep: A systematic review and meta-analysis. PLoS One 2021;16:e0257843.

7. Ambiye V, Langade D, Dongre S, Aptikar P, Kulkarni M, Dongre A. Clinical Evaluation of the Spermatogenic Activity of the Root Extract of Ashwagandha (Withania somnifera) in Oligospermic Males: A Pilot Study. Evid Based Complement Alternat Med. 2013, 571420.doi: 10.1155/2013/571420.

8. Durg S, Bavage S, Shivaram S. Withania somnifera (Indian ginseng) in diabetes mellitus: A systematic review and meta-analysis of scientific evidence from experimental research to clinical application. Phytother Res

   . 2020 May;34(5):1041-1059. doi: 10.1002/ptr.6589.

9. WebMD. Ashwagandha - Uses, Side Effects, and More (Available at: https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-953/ashwagandha. (Accessed at November 2023).