Διατροφή για Αιμορροΐδες - Πώς να τις αντιμετωπίσετε φυσικά

Οι αιμορροΐδες αποτελούν φυσιολογικές ανατομικές δομές που βρίσκονται στο ορθό (κατώτερο τμήμα του παχέος εντέρου πριν τον πρωκτό) και στον πρωκτό. ¹

Πρόκειται για αγγειακούς σχηματισμούς, καθώς περιέχουν αιμοφόρα αγγεία, μικρές φλέβες και αρτηρίες, που μεταφέρουν αίμα στην περιοχή του πρωκτού. Αυτό το σύμπλεγμα αγγείων που σχηματίζεται ονομάζεται «αιμορροϊδικό πλέγμα» και συμβάλλει:

• Στον μηχανισμό της εγκράτειας των κοπράνων, δηλαδή στη σωστή και ελεγχόμενη αφόδευση

• Στην προστασία του βλεννογόνου του εντέρου από τραυματισμούς που οφείλονται σε σκληρές κενώσεις ή διάρροια.

Επομένως, όλοι οι άνθρωποι φυσιολογικά έχουν αιμορροΐδες.

Ωστόσο, συχνά ο όρος αιμορροΐδες ταυτίζεται με την αιμορροϊδοπάθεια, δηλαδή μιας παθολογικής κατάστασης κατά την οποία οι αιμορροΐδες διογκώνονται και οδηγούν σε σειρά ανεπιθύμητων συμπτωμάτων.

Ανάλογα με τη θέση στην οποία βρίσκονται, διακρίνουμε παραδοσιακά δύο κατηγορίες αιμορροΐδων, τις εξωτερικές και τις εσωτερικές:

• Οι εξωτερικές αιμορροΐδες εντοπίζονται στο δέρμα του πρωκτού

Δεν είναι πάντοτε ορατές, αλλά μοιάζουν με εξογκώματα που εντοπίζονται στην επιφάνεια του πρωκτού. Όταν πρήζονται γίνονται πιο διακριτές από το γαλαζωπό χρώμα των διεσταλμένων αιμοφόρων αγγείων.

Σε μερικές περιπτώσεις, ειδικά σε καταστάσεις έντονης πίεσης στις κενώσεις, μέσα στην εξωτερική αιμορροΐδα μπορεί να δημιουργηθεί ένα πήγμα αίματος (θρόμβωση). Πρόκειται για κατάσταση που προκαλεί πολύ έντονο πόνο.

• Οι εσωτερικές αιμορροΐδες εντοπίζονται στο ορθό

Ανάλογα με τον βαθμό πρόπτωσης τους διακρίνονται περαιτέρω σε τέσσερις βαθμούς:

• I Βαθμού: Πρόκειται για εσωτερικές αιμορροΐδες που ενδέχεται να προκαλέσουν αιμορραγία αλλά δεν προβάλλουν από τον πρωκτό. Οι ιατροί μπορούν να τις δουν μέσω πρωκτοσκόπησης, ορθοσκόπησης ή κολονοσκόπησης.

• II Βαθμού: Προβάλλουν από τον πρωκτό κατά τη διάρκεια μιας κένωσης, αλλά ανατάσσονται μετά το πέρας αυτής.

• III Βαθμού: Προβάλλουν από τον πρωκτό κατά τη διάρκεια μιας κένωσης και ανατάσσονται μόνο με τα δάκτυλα του ασθενούς.

• IV Βαθμού: Οι αιμορροΐδες αυτού του βαθμού είναι μη ανατάξιμες και βρίσκονται μόνιμα σε πρόπτωση.

Τα συμπτώματα της αιμορροϊδοπάθειας περιλαμβάνουν:

• Αιμορραγία. Η αιμορραγία είναι το κύριο σύμπτωμα των εσωτερικών αιμορροΐδων. Είναι συνήθως μικρή και ο ασθενής παρατηρεί σταγόνες αίματος στο χαρτί υγείας ή ακόμα και στη λεκάνη της τουαλέτας, με την αποβολή των κοπράνων.

• Πόνο και δυσφορία. Ο πόνος οφείλεται στη διόγκωση των εξωτερικών αιμορροΐδων, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη διάταση του ευαίσθητου δέρματος που επικαλύπτει τις αιμορροΐδες. Επίσης, σε περίπτωση θρόμβωσης της εξωτερικής αιμορροΐδας ο ασθενής αισθάνεται έντονο πόνο.

• Περιπρωκτικός κνησμός (φαγούρα). Εμφανίζεται συχνά σε ασθενείς με ευμεγέθεις εξωτερικές αιμορροΐδες ή εσωτερικές αιμορροΐδες σε πρόπτωση.

• Αίσθημα καύσου (δηλαδή καψίματος) κατά την διαδικασία της κένωσης ή και για λίγη ώρα μετά από αυτήν.

Η αιμορροϊδοπάθεια σπάνια είναι απειλητική για τη ζωή του ατόμου, είναι όμως ικανή να διαταράξει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής του, καθώς η καθημερινότητά του γίνεται δυσλειτουργική λόγω των ανεπιθύμητων συμπτωμάτων.

Τα ακριβή αίτια για την εμφάνιση της αιμορροϊδοπάθειας δεν είναι γνωστά, ωστόσο υπάρχουν κάποιοι βασικοί προδιαθεσικοί παράγοντες οι οποίοι μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες για εμφάνισή της. ²

Συνήθως, παράγοντες που αυξάνουν την κοιλιακή πίεση μπορεί να οδηγήσουν σε εμφάνιση αιμορροϊδοπάθειας. Αυτοί είναι:

• Χρόνια δυσκοιλιότητα

• Εμμένουσα διάρροια

• Εγκυμοσύνη

• Υπερβάλλον σωματικό βάρος

• Παρατεταμένη προσπάθεια «ώθησης» κατά την αφόδευση

Επίσης, η ηλικία φαίνεται να εμπλέκεται στην εμφάνιση αιμορροϊδοπάθειας. Καθώς μεγαλώνουμε, ο κίνδυνος αιμορροΐδων αυξάνεται. Αυτό συμβαίνει επειδή οι ιστοί που στηρίζουν το αιμορροϊδικό πλέγμα στο ορθό και τον πρωκτό μπορούν να αποδυναμωθούν.

Τέλος, η κληρονομικότητα φαίνεται να αποτελεί βασικό παράγοντα εμφάνισης της νόσου.

Η διατροφή μας μπορεί να αποτελέσει βασική παράμετρο για τη διαχείριση της αιμορροϊδοπάθειας.

Συγκεκριμένα, η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο έμμεσα στην αιμορροϊδοπάθεια καθώς μπορεί να επηρεάσει την υγεία του πεπτικού μας συστήματος. Η διατροφή μας μπορεί να συμβάλλει στη διαχείριση γαστρεντερικών συμπτωμάτων, όπως η δυσκοιλιότητα, η οποία αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για τον σχηματισμό των αιμορροΐδων.

Συνεπώς, η υιοθέτηση μίας διατροφής που ευνοεί την καλή κινητικότητα του εντέρου και αντιμετωπίζει ή αποτρέπει τη δυσκοιλιότητα, μπορεί να αποτελέσει βασικό εργαλείο για την ανακούφιση των συμπτωμάτων των αιμορροΐδων.

Ορισμένες διατροφικές συμβουλές για τις αιμορροΐδες είναι:

Διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους

Δεδομένου ότι η παχυσαρκία αποτελεί ένα βασικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση αιμορροϊδοπάθειας, κρίνεται απαραίτητη η απώλεια βάρους σε άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος για την καλύτερη διαχείριση της νόσου.

Απευθυνθείτε στους ειδικούς για να σας σχεδιάσουν ένα εξατομικευμένο πλάνο διατροφής, για να πετύχετε τη βέλτιστη απώλεια κιλών.

Αυξήστε την πρόσληψη φυτικών ινών στο καθημερινό σας διαιτολόγιο

Όπως αναφέραμε παραπάνω, η δυσκοιλιότητα, λόγω της αυξημένης κοιλιακής πίεσης που προκαλεί, αποτελεί βασικό παράγοντα που οδηγεί σε εμφάνιση αιμορροϊδοπάθειας.

Δεδομένου ότι οι φυτικές ίνες αποτελούν το καλύτερο φάρμακο για την δυσκοιλιότητα καθώς συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του εντέρου, η ένταξη τους στο καθημερινό μας διαιτολόγιο αποτελεί πρωταρχικό διατροφικό στόχο για τη διαχείριση των συμπτωμάτων της αιμορροϊδοπάθειας, ειδικά όταν είναι απόρροια της δυσκοιλιότητας.

Οι φυτικές ίνες αποτελούν μία σύνθετη ομάδα φυτικών ενώσεων. Αυτό που τις ξεχωρίζει είναι ότι δεν μπορούν να διασπαστούν ή να απορροφηθούν από το λεπτό έντερο και έτσι μεταφέρονται άθικτες στο παχύ έντερο. Με αυτόν τον τρόπο, αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων και βοηθούν στο να είναι τακτικές οι κενώσεις. Επίσης, οι φυτικές ίνες αυξάνουν την κατακράτηση νερού στον εντερικό αυλό, συμβάλλοντας στον σχηματισμό μαλακών κοπράνων.

Οι συστάσεις προτείνουν την πρόσληψη 25-30 γρ. φυτικών ινών ημερησίως.

Πλούσιες πηγές φυτικών ινών είναι:

• Φρούτα

• Λαχανικά

• Προϊόντα ολικής άλεσης

• Όσπρια

• Ξηροί καρποί και σπόροι

Σε περίπτωση που δεν είστε συνηθισμένοι σε υψηλή πρόσληψη φυτικών ινών, πιθανώς να χρειαστείτε μία περίοδο προσαρμογής και σταδιακής αύξησης της πρόσληψης έως το επιθυμητό όριο.

Καλή ενυδάτωση

Μην παραλείπετε να καταναλώνετε επαρκή ποσότητα υγρών, τα οποία είναι απαραίτητα για την υποστήριξη της δράσης των ινών.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), η ημερήσια επαρκής πρόσληψη (adequate intake, ΑΙ) για το νερό για τους ενήλικες άντρες και γυναίκες είναι αντίστοιχα 2,5 και 2L /ημέρα, αντίστοιχα.

Για την ανακούφιση των συμπτωμάτων των αιμορροΐδων, θα μπορούσατε να ακολουθήσετε κάποιες από τις παρακάτω συστάσεις:

Αυξήστε τη φυσική δραστηριότητα

Η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και η αποφυγή των πολύωρων καθιστικών δραστηριοτήτων, όπως το να βλέπουμε τηλεόραση πολλές ώρες συνεχόμενα μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων. Η αύξηση της κίνησης έχει πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα διότι η άσκηση βοηθάει θετικά την κινητικότητα του εντέρου μας, κάτι που κατ’ επέκταση μπορεί να διευκολύνει την κένωση.

Βάλτε μικρούς και εφικτούς στόχους στην αρχή μέχρι να ασκήστε καθημερινά.

Μην αναστέλλετε την ανάγκη για κένωση

Δώστε στον οργανισμό σας χρόνο. Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν αρκετό χρόνο, ιδιαίτερα τις πρωινές ώρες και αγνοούν ότι καταστέλλουν την ανάγκη για κένωση του εντέρου. Αυτό όμως επιβαρύνει ή και δημιουργεί το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας και καλό είναι να αποφεύγετε την αναβολή αυτής της διαδικασίας.

Αποφύγετε την παρατεταμένη παραμονή στην τουαλέτα

Πρέπει να είστε λίγο πιο προσεκτικοί με την ώρα της τουαλέτας σας.

Πρώτον, θα πρέπει πραγματικά να κάθεστε στην τουαλέτα μόνο για όσο χρόνο έχετε πραγματική ανάγκη. Αν δεν παραχθεί κένωση μετά από μερικά λεπτά στην τουαλέτα, μην το πιέζετε. Αντ’ αυτού, σηκωθείτε και πηγαίνετε να κάνετε κάτι άλλο. Όταν έχετε ξανά την ανάγκη να πάτε, μπορείτε να επιστρέψετε στην τουαλέτα.

Οι αιμορροΐδες αποτελούν φυσιολογικές ανατομικές δομές με σημαντικές δράσεις.

Ωστόσο, η διόγκωση τους μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ανεπιθύμητων συμπτωμάτων και σε αυτήν την περίπτωση αναφερόμαστε στην αιμορροϊδοπάθεια.

Τα αίτια εμφάνισης αυτής της παθολογικής κατάστασης δεν έχουν διευκρινιστεί πλήρως, ωστόσο έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες, όπως είναι η χρόνια δυσκοιλιότητα, η διάρροια, η εγκυμοσύνη, το υπερβάλλον σωματικό βάρος, η προχωρημένη ηλικία και τέλος γενετικοί παράγοντες.

Μεταξύ των παραμέτρων που φαίνεται να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της αιμορροϊδοπάθειας είναι η δίαιτα και η διατροφή μας. Βέβαια, πρέπει να τονιστεί ότι η διατροφή μας δεν αποτελεί ένα μέσο θεραπείας αλλά ένα μέσο ανακούφισης των συμπτωμάτων της νόσου.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η διατροφή μας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της καλής υγείας του πεπτικού μας συστήματος και βελτιώνει την κινητικότητα του εντέρου. Δεδομένου, ότι η δυσκοιλιότητα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση αιμορροϊδοπάθειας, μία διατροφή που έχει ως στόχο την πρόληψη ή την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας είναι ο καλύτερος σύμμαχός μας για την αντιμετώπιση των αιμορροϊδικών διαταραχών.

Για την καλύτερη υγεία του εντέρου, φροντίστε να αυξήσετε την πρόσληψη φυτικών ινών και να καταναλώνετε επαρκείς ποσότητες υγρών.

Επίσης, κρίνεται απαραίτητη η απώλεια των περιττών κιλών σε άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος για την καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων της νόσου.

1. Lohsiriwat V. Hemorrhoids: From basic pathophysiology to clinical management. World J Gastroenterol. 2012. 18(17): 2009–2017.doi: 10.3748/wjg.v18.i17.2009

2. Marco S, Tiso D. Lifestyle and Risk Factors in Hemorrhoidal Disease. Front Surg. 2021. 8: 729166. doi: 10.3389/fsurg.2021.729166