Μελέτη: Πρόσθετα Ε σε επεξεργασμένα τρόφιμα απειλούν την καρδιά μας

Πλήθος μελετών έχουν συνδέσει την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων με επιβλαβείς επιδράσεις στην υγεία μας από διαβήτη και καρδιαγγειακά νοσήματα μέχρι και καρκίνο.

Οι γαλακτωματοποιητές – μια κατηγορία προσθέτων Ε – είναι ουσίες που προστίθενται σε επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως κονσερβοποιημένα φρούτα και λαχανικά, αλμυρά συσκευασμένα σνακ, έτοιμα γεύματα και αρτοπαρασκευάσματα.

Μπορείτε να τους εντοπίσετε στα τρόφιμα με μια προσεκτική ανάγνωση της διατροφικής ετικέτας.

Μελέτες σε υγιή άτομα έχουν αναφέρει αρνητικές επιπτώσεις των γαλακτωματοποιητών στο μικροβιώμα και του εντέρου, που μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια φλεγμονή στο έντερο και κατ’ επέκταση αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο.

Σε μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο BMJ¹, ερευνητές εξέτασαν τη σχέση μεταξύ της κατανάλωσης γαλακτωματοποιητών – πρόσθετα που βρίσκουμε σε επεξεργασμένα τρόφιμα – και του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων.

Η μελέτη NutriNet-Santé στη Γαλλία διεξήχθη ανάμεσα στο 2009 και το 2021 και περιλάμβανε περίπου 100.000 ενήλικες χωρίς προηγούμενη καρδιαγγειακή νόσο. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν τουλάχιστον τρεις ανακλήσεις 24ώρου τα δύο πρώτα χρόνια παρακολούθησης, στις οποίες βασίστηκε η αξιολόγηση της διατροφικής πρόσληψης.

Σε συνδυασμό με εθνικά αντιπροσωπευτικές βάσεις δεδομένων εκτιμήθηκε η σύσταση των τροφίμων σε ενέργεια, θρεπτικά συστατικά και πρόσθετα.

Επιπρόσθετα αξιολογήθηκε το οικογενειακό και ιατρικό ιστορικό των συμμετεχόντων, διάφορα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά (π.χ., βάρος, ύψος), το κάπνισμα και η φυσική δραστηριότητα, καθώς και η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση (π.χ., μορφωτικό επίπεδο).

Οι ερευνητές αξιολόγησαν τη σχέση μεταξύ της έκθεσης σε γαλακτωματοποιητές [πρόσληψη σε mg/ημέρα)] και του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Συνολικά η μελέτη συμπεριέλαβε 95.442 άτομα, από τα οποία το 79% (n=75.390) ήταν γυναίκες με μέση ηλικία τα 43 έτη και τα οποία παρακολουθήθηκαν κατά μέσο όρο 7,4 έτη.

Στην αρχή της μελέτης, τα άτομα που είχαν αυξημένη πρόσληψη γαλακτωματοποιητών είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι νεότεροι, μη καπνιστές, με υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), μορφωτικό επίπεδο και φυσική δραστηριότητα, σε σχέση με τα άτομα που είχαν τη χαμηλότερη πρόσληψη γαλακτωματοποιητών.

Επιπλέον, τα άτομα με αυξημένη κατανάλωση γαλακτωματοποιητών είχαν και μεγαλύτερη κατανάλωση θερμίδων, νατρίου, κορεσμένων λιπαρών, φυτικών ινών και ζάχαρης.

Οι γαλακτοματοποιητές εντοπίστηκαν κυρίως σε επεξεργασμένα φρούτα και λαχανικά (όπως αποξηραμένες σούπες, 19% της συνολικής πρόσληψης γαλακτοματοποιητών), μπισκότα και κέικ (15%) και γαλακτοκομικά προϊόντα (10%).

Η αυξημένη κατανάλωση ορισμένων ομάδων γαλακτωματοποιητών, όπως οι ολικές κυτταρίνες (E460-E468), και συγκεκριμένα η κυτταρίνη Ε460 και η καρβοξυμεθυλοκυτταρίνη (E466), σχετίστηκαν με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα και μάλιστα στεφανιαία νόσο.

Άλλη ομάδα γαλακτωματοποιητών που σχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο για όλα τα καρδιαγγειακά νοσήματα ήταν τα μονογλυκερίδια και διγλυκερίδια λιπαρών οξέων (E471 και E472), ειδικά οι E472b και E472c.

Τέλος, και το τρι-φωσφορικό νάτριο (E339) σχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο. Οι συγκεκριμένοι γαλακτωματοποιητές χρησιμοποιούνται ευρέως στα επεξεργασμένα τρόφιμα.

Τα αποτελέσματα από αυτήν την μεγάλη προοπτική μελέτη δείχνουν ότι συγκεκριμένοι γαλακτωματοποιητές μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο για νοσήματα της καρδιάς.

Αν και τα ευρήματα θα πρέπει να επαληθευτούν σε μελλοντικές μελέτες, με περαιτέρω διερεύνηση των μηχανισμών δράσης, είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την προστασία της δημόσιας υγείας, δεδομένου ότι τα συγκεκριμένα πρόσθετα χρησιμοποιούνται ευρέως σε χιλιάδες διαθέσιμα επεξεργασμένα τρόφιμα.

Τα αποτελέσματα αυτά θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην επαναξιολόγηση των κανονισμών γύρω από τη χρήση πρόσθετων τροφίμων στη βιομηχανία τροφίμων με απώτερο σκοπό την προστασία των καταναλωτών.

Εν τω μεταξύ, αρκετές πλέον αρχές συστήνουν τον περιορισμό της κατανάλωσης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων ως τρόπο περιορισμού της έκθεσης σε μη απαραίτητα και αμφιλεγόμενα πρόσθετα τροφίμων.

1. Sellem L, Srour B, Javaux G, et al. (2023). Food additive emulsifiers and risk of cardiovascular disease in the NutriNet-Santé cohort: prospective cohort study. BMJ, 382:e076058. doi:10.1136/bmj-2023-076058. https://www.bmj.com/content/382/bmj-2023-076058.