Ανάλυση σύστασης σώματος με λιπομετρητή Tanita MC-780P MA
Η μέτρηση βάρους από μόνη της δεν αρκεί για την αξιολόγηση της υγείας ή της φυσικής κατάστασης ενός ατόμου, λόγω του ότι δε διαχωρίζει τα κιλά που προέρχονται από λιπώδη μάζα από τα κιλά που προέρχονται από άλιπη μάζα. Η ανάλυση σύσταση σώματος ή αλλιώς λιπομέτρηση μας επιτρέπει να έχουμε μια ολοκληρωμένη και εξατομικευμένη εικόνα για το σώμα το κάθε εξεταζόμενου, ώστε να μπορούμε να προσεγγίσουμε πιο σωστά την πιθανή απώλεια βάρους ή δίαιτα. Το λίπος είναι απαραίτητο για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού, αλλά όταν υπερβαίνει τα φυσιολογικά επίπεδα, το αποτέλεσμα είναι η παχυσαρκία – ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως.
Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, περίπου 1 στους 3 ενήλικες είναι σήμερα υπέρβαρος ή παχύσαρκος, ενώ οι ίδιες ανησυχητικές στατιστικές παρατηρούνται σε παιδιά και εφήβους. Διαβάστε το άρθρο της Dr. Μίχα για την παγκόσμια ημέρα παχυσαρκίας στο New Food Magazine.
Ο λιπομετρητής Tanita που χρησιμοποιούμε έχει εγγυημένη ακρίβεια και αξιοπιστία, βάσει πολυετών ερευνών πάνω στην τεχνολογία βιοηλεκτρικής εμπέδησης (BIA) και στην ανάλυση σύστασης σώματος από ερευνητικά κέντρα παγκόσμιου κύρους. Η τμηματική ανάλυση της σύστασης του σώματος γίνεται με μεγάλη ακρίβεια, μέσω μη επεμβατικής τεχνολογίας βιο-εμπέδησης πολλαπλών συχνοτήτων. Η ΒΙΑ βασίζεται στο γεγονός ότι η άλιπη μάζα σώματος, η οποία περιέχει μεγάλη ποσότητα υγρών και ηλεκτρολυτών, είναι καλός αγωγός του ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ ο λιπώδης ιστός κακός αγωγός.
Η διαδικασία της μέτρησης είναι ιδιαίτερα απλή και σύντομη, αφού διαρκεί μόλις μερικά δευτερόλεπτα. Ο εξεταζόμενος ανεβαίνει στην Tanita MC-780P MA με γυμνά πόδια και κρατάει στα χέρια του τις ειδικές χειρολαβές. Ένα ανεπαίσθητο, χαμηλής έντασης ρεύμα διαπερνά για ελάχιστα δευτερόλεπτα το σώμα του εξεταζόμενου μέσω 8 διαφορετικών ηλεκτροδίων (2 σε κάθε άκρο). Ουσιαστικά, η μέτρηση εκτιμά τη συνολική αντίσταση που προκαλούν οι ιστοί στη διέλευση του ηλεκτρικού ρεύματος μέσα από το σώμα. Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται η συνολική σύσταση του σώματος σε νερό, άλιπη και λιπώδη μάζα.
Τα αποτελέσματα της μέτρησης εμφανίζονται στην οθόνη της συσκευής και στην συνέχεια εκτυπώνονται. Η μέτρηση γίνεται σε παιδιά άνω των 5 ετών και ενήλικες.
Τι μετράμε με τον λιπομετρητή;
- Βάρος, με μεγάλη ακρίβεια και επαναληψιμότητα μέτρησης.
- Συνολικό ποσοστό λίπους στο σώμα και σε 5 διαφορετικά τμήματα (κορμός, δεξί χέρι, αριστερό χέρι, δεξί πόδι, αριστερό πόδι).
- Συνολική λιπώδη μάζα στο σώμα και σε 5 διαφορετικά τμήματα του σώματος
- Κατανομή λιπώδους ιστού μεταξύ των άκρων του σώματος.
- Συνολική άλιπη μάζα στο σώμα και σε 5 διαφορετικά τμήματα του σώματος
- Συνολική μυϊκή μάζα και σε 5 διαφορετικά τμήματα του σώματος.
- Ισορροπία και διαβάθμιση μυϊκής μάζας και πρωτεΐνης σε 5 διαφορετικά τμήματα του σώματος για αξιολόγηση της μυϊκής επίδοσης.
- Σπλαχνικό λίπος, είναι το λίπος περιβάλλει τα ζωτικά όργανα στην περιοχή του πυρήνα του σώματος γύρω από το στομάχι. Με την βοήθεια της μέτρησης αυτής αξιολογείται η προδιάθεση για μεταβολικά νοσήματα.
- Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) (δείτε παρακάτω).
- Οστική μάζα. Αφού επιτευχθεί κορυφαία οστική μάζα κατά την παιδική ηλικία και μέχρι την ηλικία των 40 ετών περίπου, η οστική μάζα παραμένει σταθερή. Μετά από την ηλικία αυτή παρατηρείται μία αργή και σταδιακή μείωση. Πολύ σημαντικός παράγοντας στην διατήρηση της σκελετικής υγείας και της οστικής μάζας είναι η σωστή διατροφή και η συστηματική φυσική δραστηριότητα.
- Συνολικά υγρά σώματος (TBW Kg) και επιμέρους ενδοκυττάριο (ICW) και εξωκυττάριο (ECW) υγρό για την αξιολόγηση πιθανού οιδήματος (ECW/TBW).
- Μεταβολική ηλικία εξεταζόμενου. Η λειτουργία αυτή υπολογίζει τον Βασικό Μεταβολισμό του εξεταζόμενου και χρησιμοποιώντας ειδικούς αλγόριθμους υπολογίζει την ηλικία που αντιστοιχεί σε αυτόν. Εάν η μεταβολική ηλικία είναι υψηλότερη από την πραγματική ηλικία, υπάρχει μία ένδειξη ότι θα πρέπει να βελτιωθεί ο μεταβολικός ρυθμός του ατόμου. Η σωστή διατροφή και η συστηματική άσκηση συμβάλλουν στην διαμόρφωση υγιούς μυϊκού ιστού και κατ’ επέκταση στη βελτίωση της μεταβολικής ηλικίας.
- Γωνία Φάσης (Phase angle), η οποία είναι δείκτης της κυτταρικής υγείας και της ευεξίας. Αύξηση της γωνίας φάσης θα μπορούσε να σημαίνει αύξηση της μυϊκής μάζας (μάζας κυττάρων), μείωση των υγρών (ανάκαμψη από λοίμωξη ή τραυματισμό είτε από αφυδάτωση) ή απώλεια λίπους. Μείωση της γωνίας φάσης θα μπορούσε να σημαίνει απώλεια μυϊκής μάζας, αύξηση των υγρών (π.χ. φλεγμονή ή λοίμωξη, αύξηση λίπους).
Ιδανικά η ανάλυση σύστασης σώματος θα πρέπει να αξιολογείται μαζί με τη μέτρηση μεταβολισμού.
Πώς να προετοιμαστείτε για τη μέτρηση;
Για να διασφαλίσουμε τη μέγιστη δυνατή αξιοπιστία στη μέτρηση, ιδανικά θα πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Αποφυγή έντονης άσκησης 12 ώρες πριν τη μέτρηση
- Αποφυγή αλκοόλ 8 ώρες πριν τη μέτρηση
- Αποφυγή κατανάλωσης τροφίμων ή υγρών τουλάχιστον 3 ώρες πριν τη μέτρηση. Λίγο νερό είναι εντάξει.
- Επαναληπτικές μετρήσεις ιδανικά την ίδια ώρα της ημέρας για τον ίδιο εξεταζόμενο
- Ούρηση πριν από τη μέτρηση
- Να μην φορά ο εξεταζόμενος μεταλλικά αντικείμενα που έρχονται σε επαφή με το δέρμα (π.χ. ζώνες, κοσμήματα)
Αντενδείξεις: εγκυμοσύνη, βηματοδότης ή άλλη ηλεκτρική ιατρική συσκευή, κάποιο μεταλλικό αντικείμενο στο σώμα (λάμα).
Τα αποτελέσματα της μέτρησης εμφανίζονται στην οθόνη της συσκευής και στην συνέχεια εκτυπώνονται. Η αναφορά ελέγχου της Tanita περιλαμβάνει τις μετρήσεις, συγκρινόμενες με τις προβλεπόμενες τιμές, βάσει της ηλικίας, του φύλου, του θερμιδικού ισοζυγίου του εξεταζόμενου και της προτεινόμενης ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης. Η εικόνα της εκτύπωσης διαφέρει για ενήλικες και για παιδιά και φυσικά η ανάλυση σύσταση σώματος αξιολογείται σε απόλυτα εξατομικευμένη βάση.
Τί είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος;
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) (body mass index, BMI) προκύπτει από το ύψος και το σωματικό βάρος του κάθε ανθρώπου σύμφωνα με τον ακόλουθο τύπο:
Μπορείτε να υπολογίσετε τον Δείκτη Μάζας Σώματός (BMI) σας online μέσω της εφαρμογής μας:
Ο δείκτης αυτός αποτελεί ένα συχνά χρησιμοποιούμενο μέσο για την κατηγοριοποίηση των ενηλίκων ανθρώπων σε ελλιποβαρείς, φυσιολογικού βάρους, υπέρβαρους ή παχύσαρκους.
| Κατηγοριοποίηση βάση ΔΜΣ | ΔΜΣ (kg/m2) |
| Ελλιποβαρής | < 18,5 |
| Φυσιολογικού βάρος | 18,5 – 24,99 |
| Υπέρβαρος | 25 – 29,99 |
| Παχυσαρκία τύπου І | 30,0 – 34,99 |
| Παχυσαρκία τύπου ІІ | 35,0 – 39,99 |
| Παχυσαρκία τύπου ІІІ | ≥ 40,0 |
Σε γενικές γραμμές, όσο ο ΔΜΣ βρίσκεται σε επίπεδα κατώτερα από τα φυσιολογικά, μπορεί να υποκρύπτεται κακή θρέψη και ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά, ενώ όσο ο ΔΜΣ βρίσκεται σε ανώτερα από τα φυσιολογικά επίπεδα αυξάνει ο κίνδυνος για καρδιομεταβολικά νοσήματα. Ωστόσο, η χρήση του ΔΜΣ για την κατηγοριοποίηση του βάρους επηρεάζεται από ποικίλους παράγοντες όπως είναι η εθνικότητα, η ηλικία (υπάρχουν διαφορετικά όρια για παιδιά και εφήβους < 18 ετών), οι διάφορες παθολογικές καταστάσεις (π.χ. ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια ή οιδήματα) και η σύσταση του σώματος (π.χ. αθλητές με αυξημένη μυϊκή μάζα).
Ένα προφανές μειονέκτημα της χρήσης του ΔΜΣ ως δείκτη παχυσαρκίας είναι ότι αποτελεί δείκτη αξιολόγησης του βάρους σε σχέση με το ύψος και όχι δείκτη προσδιορισμού της λιπώδους μάζας του σώματος. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η παχυσαρκία ορίζεται ως η υπερβάλλουσα συσσώρευση λίπους στον οργανισμό, σε βαθμό που επηρεάζεται η υγεία και η ευεξία του ατόμου (WHO, 2000). Γίνεται λοιπόν σαφές ότι δεν είναι μόνο το αυξημένο βάρος που αυξάνει τον κίνδυνο νοσηρότητας στα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα, αλλά κατά κύριο λόγο το αυξημένο λίπος στο σώμα. Η λιπομέτρηση με τον κατάλληλο εξοπλισμό, όπως γίνεται από τους ειδικούς στο πρότυπο διαιτολογικό κέντρο Food for Health, αποτελεί τον πιο αξιόπιστο και ακριβή τρόπο ανάλυσης και αξιολόγησης της σύστασης σώματος.
Τι εννοούμε όταν λέμε ιδανικό βάρος;
Η έννοια του ιδανικού βάρους συχνά παραπέμπει ασυνειδήτως στην εικόνα σώματος που επιβάλλουν τα κοινωνικά πρότυπα, δηλαδή κατά κύριο λόγο στο αδύνατο σώμα.
Στην πραγματικότητα, το δανικό βάρος αποτελεί μία έννοια απολύτως εξατομικευμένη. Η Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος συνυπολογίζει πληθώρα παραγόντων για να προσεγγίσει το ιδανικό βάρος, όπως για παράδειγμα, το ιατρικό και διατροφικό ιστορικό σε συνάρτηση με την ηλικία, το φύλο, το μεταβολισμό, τη σύσταση του σώματος (π.χ. κατανομή λίπους) για να εκτιμήσει το ιδανικό βάρος για εσάς.
Για εμάς το υγιές βάρος ισοδυναμεί με το ιδανικό βάρος και είναι απόλυτα εξατομικευμένο. Ένα βάρος το οποίο είναι ρεαλιστικό, σας επιτρέπει να είσαστε πλήρως λειτουργικοί, σας δίνει ενέργεια και ευεξία, θωρακίζει τον οργανισμό σας και πάνω από όλα δεν αυξάνει το κίνδυνο για ανάπτυξη ασθενειών.
Υπάρχουν διαθέσιμες στο ευρύ κοινό κάποιες εξισώσεις αδρής εκτίμησης του ιδανικού βάρους βάση του ύψους και του φύλου, οι οποίες όμως δίνουν χαμηλής αξιοπιστίας αποτελέσματα, καθώς δεν συμπεριλαμβάνουν κανέναν άλλο παράγοντα. Παράδειγμα εξίσωσης παρουσιάζεται παρακάτω:
«Ιδανικό βάρος» για τις γυναίκες:
45,2 kg για ύψος μέχρι 152 cm
0,89 kg για κάθε cm πάνω από τα 152 cm
Δηλαδή, για μία γυναίκα ύψους 1,65 m, η εξίσωση υπολογίζει ως «ιδανικό» ένα βάρος της τάξεως των 57 kg.
«Ιδανικό βάρος» για τους άνδρες:
48 kg για ύψος μέχρι 152 cm
1,06 kg για κάθε cm πάνω από τα 152 cm
Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι, όπως και στην περίπτωση του ΔΜΣ, οι απλοϊκοί αυτοί υπολογισμοί, μπορεί να δώσουν και εντελώς λανθασμένα αποτελέσματα, οδηγώντας πιθανώς σε διαδικασίες εξαντλητικών διαιτών με επιζήμιες επιπτώσεις στην υγεία.
Το υγιές βάρος κάθε ανθρώπου σε καμία περίπτωση δεν είναι ένας απόλυτος αριθμός. Βάση όλων των προαναφερθέντων παραγόντων που λαμβάνονται υπόψη, η Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος εκτιμά ένα εύρος βάρους που θεωρείται υγιές για το κάθε άτομο, σε κάθε φάση της ζωής του.
Συμπερασματικά, εάν σας απασχολεί το βάρος σας, είναι καλό το απευθυνθείτε στους ειδικούς, οι οποίοι θα το αξιολογήσουν ολιστικά και να μην καταφύγετε σε απλές εξισώσεις και δίαιτες που υπάρχουν στο χώρο του διαδικτύου.
Πώς μετράμε το ύψος;
Το ύψος σε όρθια θέση είναι μια εκτίμηση του μέγιστου κατακόρυφου μεγέθους. Αυτή η μέτρηση ύψους πραγματοποιείται σε όλα τα άτομα ηλικίας 2 ετών και άνω που είναι σε θέση να σταθούν χωρίς βοήθεια. Το ύψος μετριέται χρησιμοποιώντας ένα αναστημόμετρο με σταθερό κάθετο ορθοστάτη και ρυθμιζόμενο εξάρτημα κεφαλής. Θα σας ζητηθεί να αφαιρέσετε καπέλο ή λοιπά αξεσουάρ από την κορυφή του κεφαλιού σας και να βγάλετε τα παπούτσια σας. H έγκυρη μέτρηση του ύψους είναι απαραίτητη για τον σωστό υπολογισμό του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ). Επιπλέον, κατά την παιδική ηλικία, το ύψος σε συνδυασμό με το βάρος συνυπολογίζονται για την εκτίμηση του ρυθμού ανάπτυξης.
Γιατί μετράμε τις περιφέρειες σώματος;
Μεταξύ άλλων γίνεται μέτρηση της περιφέρειας μέσης και της περιφέρειας γοφών. Οι μετρήσεις αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση της κατανομής λίπους στο σώμα και του κινδύνου εμφάνισης παθήσεων που σχετίζονται με την κοιλιακού τύπου παχυσαρκία. Η μέτρηση της περιφέρειας μέσης σχετίζεται ισχυρά με τις αποθήκες ενδο-κοιλιακού (σπλαχνικού) λίπους στο σώμα. H αναλογία της περιφέρειας μέσης σε σχέση με εκείνης των γοφών (waist to hip ratio: WHR), σε συνδυασμό με τον Δείκτη Μάζας Σώματος, χρησιμοποιείται επίσης για την αξιολόγηση του καρδιομεταβολικού κινδύνου που οφείλεται σε αυξημένο σωματικό βάρος. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ένα υγιές WHR είναι λιγότερο ή ίσο από 0,9 για τις γυναίκες και λιγότερο ή ίσο από 0,85 για τους άνδρες.
Κλείστε κι εσείς ένα ραντεβού με την Dr. Ρενάτα Μίχα για να εκτιμήσετε το ιδανικό σας βάρος και να ξεκινήσετε άμεσα νέες διατροφικές συνήθειες.
