Λίγα λόγια για την πιπερόριζα
Με τον όρο πιπερόριζα ή τζίντζερ αναφερόμαστε στη ρίζα του φυτού Zingiber officinale.
Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα πολυετές φαρμακευτικό φυτό, το οποίο έχει κονδυλώδες ρίζωμα με χαρακτηριστική καφέ φλούδα στο εξωτερικό του, ενώ εσωτερικά έχει ανοιχτό κίτρινο χρώμα και αναδύει χαρακτηριστικό πικάντικο και λεμονοειδές άρωμα.
Το φυτό αυτό έχει τις ρίζες του στην Ανατολή, καθώς η καλλιέργεια του ξεκίνησε αρχικά στη Νότια Ασία και στη συνέχεια διαδόθηκε και σε άλλες χώρες. Οι Ινδοί και οι Κινέζοι χρησιμοποιούν τη ρίζα του φυτού εδώ και χιλιάδες χρόνια τόσο στην κουζίνα τους ως μπαχαρικό, αλλά και για τις πολλαπλές φαρμακευτικές του ιδιότητες.
Σε χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας η φρέσκια πιπερόριζα είναι ένα από τα κύρια συστατικά στην προετοιμασία διαφόρων παραδοσιακών πιάτων. Η ρίζα του φυτού αποξηραίνεται και αλέθεται ώστε να πάρει μία μορφή σκόνης, όπου στη συνέχεια προστίθεται σε τοπικά φαγητά. Επίσης, η πιπερόριζα χρησιμοποιείται ως μπαχαρικό στον καφέ ή στο τσάι, ιδιαίτερα τον χειμώνα.
Η πιπερόριζα αποτελεί στοιχείο της παραδοσιακής ιατρικής αρκετών λαών της Ασίας, όπου χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις ναυτίας, εμέτου, ιλίγγου, ως τονωτικό για προβλήματα δυσπεψίας, διάρροιας, δυσκοιλιότητας καθώς και ως φάρμακο για το κρυολόγημα.
Διατροφική αξία
Η πιπερόριζα αποτελεί ένα δημοφιλές μπαχαρικό.
Όπως συμβαίνει και με τα υπόλοιπα μπαχαρικά, η πιπερόριζα στις ποσότητες που συνήθως καταναλώνετε στα πλαίσια μίας τυπικής διατροφής, δεν μας αποδίδει σημαντικές θερμίδες καθώς περιέχει ελάχιστες έως μηδαμινές ποσότητες σε μακροθρεπτικά συστατικά– υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπος.
Επίσης, δεν μας εφοδιάζει με σημαντικές ποσότητες μικροθρεπτικών συστατικών (βιταμίνες και ιχνοστοιχεία) στις ποσότητες που συνήθως καταναλώνεται, με εξαίρεση το μαγγάνιο.
Ωστόσο, η πιπερόριζα αποτελεί μία σημαντική πηγή βιοδραστικών ενώσεων, που φαίνεται να έχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία μας.
Συγκεκριμένα, η τζιντζερόλη είναι η κύρια βιοδραστική ουσία που συναντάμε στην πιπερόριζα και είναι υπεύθυνη για τις περισσότερες από τις ευεργετικές της ιδιότητες.
Χημικά, η τζιντζερόλη ανήκει στην κατηγορία των φαινολικών ενώσεων, και μοιάζει δομικά με την καψαϊκίνη (την ουσία προσδίδει την καυτερή γεύση στις καυτερές πιπεριές) και την πιπερίνη (την ουσία που προσδίδει την πικάντικη γεύση στο μαύρο πιπέρι).
Διατροφική ετικέτα
- Θερμίδες 6 kcal 0,3%
- Λιπαρά 0,1 γρ. 0,1%
- Κορ. Λιπαρά 0 γρ. 0%
- Υδατ/κες 1,3 γρ. 0,5%
- Φυτ. Ίνες 0,3 γρ. 0,9%
- Σάκχαρα 0,1 γρ. 0,1%
- Πρωτεΐνη 0,2 γρ. 0,3%
- Νάτριο 0,5 γρ. 0%
| Διατροφική αξία | ανά 100 γρ.1 | ανά μερίδα:1 κ. του γλυκού=1,8 γρ.1 | ΣΗΠ από μερίδα2 |
| Ενέργεια και Βασικά Συστατικά | |||
| Θερμίδες (kcal) | 335,0 | 6,0 | 0,3 % |
| Λιπαρά (γρ) | 4,2 | 0,1 | 0,1 % |
| Κορεσμένα λιπαρά (γρ) | 2,6 | 0,0 | 0,2 % |
| Μονοακόρεστα λιπαρά (γρ) | 0,5 | 0,0 | – |
| Πολυακόρεστα λιπαρά (γρ) | 0,9 | 0,0 | – |
| Υδατάνθρακες (γρ) | 71,6 | 1,3 | 0,5 % |
| Φυτικές ίνες (γρ) | 14,1 | 0,3 | 0,9 % |
| Σάκχαρα (γρ) | 3,4 | 0,1 | 0,1 % |
| Πρωτεΐνη (γρ) | 9,0 | 0,2 | 0,3 % |
| Χοληστερόλη (mg) | 0,0 | 0,0 | 0,0 % |
| Νάτριο (mg) | 27,0 | 0,5 | 0,0 % |
| Βιταμίνες και Ιχνοστοιχεία | |||
| Μαγγάνιο (mg) | 33,3 | 0,6 | 26,1 % |
1 Οι τιμές βασίζονται στη διατροφική βάση του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (US Department of Agriculture, USDA).[1]
2 Το ποσοστό Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης (%ΣΗΠ) σας δείχνει πόσο συμβάλει το κάθε θρεπτικό συστατικό από μία μερίδα του τροφίμου στη συνολική ημερήσια πρόσληψη. Ο υπολογισμός βασίζεται στις ημερήσιες τιμές αναφοράς (Daily Values) του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, με βάση 2000 kcal ανά ημέρα για έναν μέσο υγιή ενήλικα. Ανάλογα με τις ενεργειακές ανάγκες του κάθε ατόμου, το % ΣΗΠ μπορεί να είναι χαμηλότερο ή υψηλότερο. Γενικότερα εάν το % ΣΗΠ για ένα συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό είναι μικρότερο ή και ίσο με 5%, το τρόφιμο θεωρείται πως είναι χαμηλό σε περιεκτικότητα ως προς το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό. Αντίστοιχα, εάν το % ΣΗΠ για ένα συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό είναι μεγαλύτερο ή και ίσο με 20%, το τρόφιμο θεωρείται πως είναι υψηλό σε περιεκτικότητα ως προς το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό.
Οφέλη για την υγεία
Η πιπερόριζα περιέχει σημαντικές βιοδραστικές ενώσεις που έχουν συνδεθεί με σημαντικά οφέλη για την υγεία μας.
Εξαιτίας αυτού, η ενσωμάτωση της στα πλαίσια μίας υγιεινής διατροφής έχει φανεί ότι:
Ανακουφίζει από το σύμπτωμα της δυσπεψίας. Η πιπερόριζα είναι ένα μπαχαρικό που χρησιμοποιείται παραδοσιακά για διάφορες γαστρεντερικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένου για την αντιμετώπιση της δυσπεψίας.
Η δυσπεψία (ή αλλιώς καούρα) είναι ένας όρος που περιγράφει μια αίσθηση δυσφορίας ή πόνου στο άνω μέρος της κοιλιάς, κυρίως μετά από το φαγητό. Πρόκειται για μία κοινή γαστρεντερική διαταραχή που μπορεί να διαταράξει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ατόμων.
Η κατανάλωση πιπερόριζας φαίνεται ότι βελτιώνει την πέψη, επιταχύνοντας τη γαστρική κένωση και μειώνοντας το αίσθημα πληρότητας που σχετίζεται με τη δυσπεψία. Με απλά λόγια, η πιπερόριζα επιταχύνει τη μεταφορά του περιεχομένου του στομάχου προς το λεπτό έντερο, βοηθώντας στην ανακούφιση από το φούσκωμα και τη δυσφορία.
Ανακουφίζει από το αίσθημα της ναυτίας. Η τζιντζερόλη, ένα φυσικό συστατικό της ρίζας του τζίντζερ, ωφελεί τη γαστρεντερική κινητικότητα και τη γαστρική κένωση, που με τη σειρά τους μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του αισθήματος της ναυτίας.
Στην παραδοσιακή ιατρική η πιπερόριζα έχει χρησιμοποιηθεί για να μειώσει τα συμπτώματα της ναυτίας που παρατηρούνταν κατά την εγκυμοσύνη ή κατά τη διάρκειας της χημειοθεραπείας. Μάλιστα δεν είναι λίγες οι γυναίκες που επαινούσαν τη δύναμη του τζίντζερ να ανακουφίζει την “πρωινή ναυτία” που σχετίζεται με την εγκυμοσύνη.
Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν κάποιες ανησυχίες όσον αφορά την αλληλεπίδραση της πιπερόριζας με κάποια φάρμακα που ενδεχομένως να λαμβάνει μία γυναίκα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως είναι τα αντιυπερτασικά ή τα αντιπηκτικά φάρμακα.
Εξαιτίας αυτού, σε κάθε περίπτωση, όταν βρίσκεστε υπό κάποια φαρμακευτική αγωγή και πρόκειται να λάβετε φαρμακευτική δοσολογία πιπερόριζας καλό θα είναι να συμβουλεύεστε το θεράποντα ιατρό σας.
Ανακουφίζει τον πόνο στις αρθρώσεις. Η πιπερόριζα είναι γνωστή για τις αντιφλεγμονώδεις και αναλγητικές ιδιότητές της, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση από τον πόνο στις αρθρώσεις, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπως η οστεοαρθρίτιδα.
Μεταανάλυση 5 τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών έδειξε ότι η καθημερινή χορήγηση τζίντζερ μείωσε σημαντικά τον πόνο των ασθενών σε άτομα που έπασχαν από οστεοαρθρίτιδα και βελτίωσε την κινητικότητά τους. Επιπλέον, η ομάδα των ασθενών που έλαβαν τζίντζερ είχαν τις διπλάσιες πιθανότητες να διακόψουν τη θεραπεία που ακολουθούσαν για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της νόσου σε σχέση με εκείνους τους ασθενείς που έλαβαν εικονικό φάρμακο.[2]
Συμβάλλει στη διαχείριση σωματικού βάρους. Η πιπερόριζα φαίνεται ότι μπορεί να συμβάλλει στην απώλεια βάρους σε άτομα με υπέρβαρο και παχυσαρκία.
Μετα-ανάλυση 14 τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών ανέφερε στα αποτελέσματα της ότι οι συμμετέχοντες που λάμβαναν συμπλήρωμα τζίντζερ παρουσίασαν μία στατιστικά σημαντική μείωση του σωματικού βάρους σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.[3]
Ωστόσο, οι ερευνητές τονίζουν ότι απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα και να εξεταστούν οι βιολογικοί μηχανισμοί που εμπλέκονται στην επίδραση του τζίντζερ στην απώλεια βάρους.
Συμβάλλει στο γλυκαιμικό έλεγχο. Αρκετές είναι οι μελέτες στη βιβλιογραφία που έχουν εξετάσει την επίδραση της συμπληρωματικής χορήγησης τζίντζερ στον γλυκαιμικό έλεγχο σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Μετα-ανάλυση που συμπεριέλαβε 10 τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες έδειξε ότι η συμπληρωματική χορήγηση τζίντζερ σε δόσεις που κυμαίνονταν από 1,2-3 γρ. ημερησίως για διάστημα από 8 έως 13 εβδομάδες, οδήγησε σε στατιστικά σημαντική μείωση της γλυκόζης νηστείας και της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c).[4]
Βέβαια, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα και να καθοριστούν οι βέλτιστες δόσεις χορήγησης.
Η πιπερόριζα στη διατροφή μας
Η πιπερόριζα είναι ένα μπαχαρικό που χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική και θεωρείται μία υγιεινή προσθήκη στα πλαίσια μίας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να καταναλώσετε αυτό το «υγιεινό» μπαχαρικό στα φαγητά σας.
Παρακάτω αναφέρονται μερικοί τρόποι για να απολαύσετε την πιπερόριζα στη διατροφή σας:
- Ως προσθήκη σε μαρινάδες. Μπορείτε να προσθέστε πιπερόριζα σε μαρινάδες για κρέας, κοτόπουλο ή ψάρι. Συνδυάστε την με ελαιόλαδο, σκόρδο, χυμό λεμονιού, αλάτι και πιπέρι για να δώσετε πλούσια γεύση. Επίσης, μπορείτε να αναμείξετε την πιπερόριζα με άλλα μπαχαρικά όπως κύμινο, κουρκουμά κ.α. για να μαρινάρετε το κρέας σας και να απογειώσετε τη γεύση του.
- Ως προσθήκη σε σούπες. Μπορείτε να προσθέσετε την πιπερόριζα σε διάφορες σούπες, όπως είναι η κοτόσουπα ή η σούπα λαχανικών ή ακόμη και σε βελουτέ σούπες για να ενισχύσετε τη γεύση της.
- Ως προσθήκη σε ψητά λαχανικά. Η ελαφρώς πικάντικη γεύση της πιπερόριζα ταιριάζει απόλυτα με τα λαχανικά. Μπορείτε να προσθέσετε αυτό το μπαχαρικό σε πατάτες, γλυκοπατάτες, καρότα, παντζάρια πριν το ψήσιμο.
- Ως προσθήκη στο ρύζι. Μπορείτε να προσθέσετε πιπερόριζα στο πιλάφι κινόα ή στο ριζότο σας για να ενισχύσετε χρώμα και τη γεύση του.
- Ως προσθήκη στην ομελέτα. Μπορείτε να πασπαλίστε πιπερόριζα πάνω από τις ομελέτες ή τα scrambled eggs για να δώσετε επιπλέον γεύση. Επίσης, μπορείτε να την προσθέσετε πάνω από το αβοκάντο τοστ για ένα νόστιμο και υγιεινό πρωινό.
Σημεία προσοχής στην κατανάλωση της πιπερόριζας
Η κατανάλωση της πιπερόριζας ως μπαχαρικό θεωρείται γενικά ασφαλής.
Ωστόσο, η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητα γαστρεντερικά συμπτώματα όπως είναι πόνοι στη κοιλιά, φουσκώματα, καούρες ή διάρροιες και γενικά.
Επίσης, η συμπληρωματική χορήγηση τζίντζερ καλό θα είναι να αποφεύγεται από:
- Άτομα που ακολουθούν αντιπηκτική αγωγή ή λαμβάνουν αντιόξινα, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, ασπιρίνη ή φάρμακα για καρδιακές αρρυθμίες
- Άτομα με πεπτικό έλκος
- Άτομα με χολολιθίαση
- Άτομα με σακχαρώδη διαβήτη
Βιβλιογραφία
[1] Food search. Spices, ginger, ground. Available at: https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/170926/nutrients. (Accessed at October 2024).
[2] Bartels Ε, Folmer V, Bliddal H, Altman R, Juhl C, Tarp S, Zhang W, Christensen R. Efficacy and safety of ginger in osteoarthritis patients: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. Osteoarthritis Cartilage 2015 23(1):13-21. doi: 10.1016/j.joca.2014.09.024.
[3] Maharlouei Ν, Tabrizi R, Lankarani K, Rezaianzadeh A, Akbari M, Kolahdooz F, Rahimi M, Keneshlou F, Asemi Z, The effects of ginger intake on weight loss and metabolic profiles among overweight and obese subjects: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Crit Rev Food Sci Nutr 2019 59(11):1753-1766. doi: 10.1080/10408398.2018.1427044.
[4] Ebrahimzadeh Α, Ebrahimzadeh A, Mirghazanfari S, Hazrati E, Hadi S, Milajerdi A. The effect of ginger supplementation on metabolic profiles in patients with type 2 diabetes mellitus: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Complement Ther Med 2022 65:102802. doi: 10.1016/j.ctim.2022.102802.
