Έρευνα: Οι βιταμίνες C και E επιταχύνουν την εξάπλωση του καρκίνου

Λίγα λόγια για τα αντιοξειδωτικά συστατικά

Τα τελευταία χρόνια γίνεται ολοένα και μεγαλύτερος λόγος για τα πολύτιμα αντιοξειδωτικά συστατικά της διατροφής μας ως μέσο για την προαγωγή της καλής υγείας.

Στην ουσία, τα αντιοξειδωτικά είναι μόρια που καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες μέσα στο σώμα μας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς οι ενώσεις αυτές όταν υπερβούν ένα «όριο ασφαλείας» στον οργανισμό, κατάσταση που ονομάζεται οξειδωτικό στρες, αρχίζουν να προκαλούν σημαντικά προβλήματα.

Συγκεκριμένα, το οξειδωτικό στρες έχει συνδεθεί με την εμφάνιση πολλών εκφυλιστικών νόσων, όπως είναι μεταξύ άλλων και ο καρκίνος.

Ο οργανισμός μας από τη φύση του διαθέτει αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς που διατηρούν υπό έλεγχο τη δράση των ελευθέρων ριζών στο σώμα μας. Ωστόσο, σημαντική ποσότητα αντιοξειδωτικών μπορούμε να προσλάβουμε και μέσω της διατροφής μας.

Για παράδειγμα, δύο σημαντικά αντιοξειδωτικά που συναντάμε στα τρόφιμα είναι η βιταμίνη C και η βιταμίνη E.

Η ισχυρή αντιοξειδωτική τους δράση είναι αυτή που τα έχει καταστήσει ιδιαίτερα δημοφιλή και για αυτό πλήθος συμπληρωμάτων που διατίθενται στο εμπόριο περιέχουν αυτές τις βιταμίνες, οι οποίες προωθούνται ως ασπίδα προστασίας για την υγεία μας.

Μάλιστα, αρκετοί είναι εκείνοι που χρησιμοποιούν συμπληρώματα αντιοξειδωτικών με την πεποίθηση ότι θα τους προστατέψουν από την εμφάνιση διαφόρων τύπων καρκίνου.

Ωστόσο, είναι ασφαλής η υπερκατανάλωση αυτών των αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων διατροφής;

Τι έδειξε μία έρευνα για τη χρήση συμπληρωμάτων βιταμίνης C και Ε;

Έρευνα σε πειραματόζωα, που διεξήχθη από μια ομάδα στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα (Karolinska) στη Σουηδία, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η βιταμίνη C και άλλα αντιοξειδωτικά, όπως η βιταμίνη Ε, προάγουν τον σχηματισμό νέων αιμοφόρων αγγείων στους όγκους του καρκίνου του πνεύμονα.¹ Οι ερευνητές τόνισαν ότι αυτό το εύρημα θα μπορούσε να ισχύει και για άλλους τύπους καρκίνου.

Ο επικεφαλής της μελέτης Martin Bergö, καθηγητής στο Τμήμα Βιοεπιστημών και Διατροφής και αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Σουηδία ανέφερε:

«Βρήκαμε ότι τα αντιοξειδωτικά ενεργοποιούν ένα μηχανισμό που προκαλεί στους καρκινικούς όγκους να σχηματίσουν νέα αιμοφόρα αγγεία, κάτι που προκαλεί έκπληξη, καθώς προηγουμένως θεωρούσαμε ότι τα αντιοξειδωτικά έχουν προστατευτική δράση».

Επίσης, πρόσθεσε:

«Τα νέα αιμοφόρα αγγεία θρέφουν τους όγκους και μπορούν να τους βοηθήσουν να αναπτυχθούν και να εξαπλωθούν».

«Δεν υπάρχει λόγος να φοβόμαστε τα αντιοξειδωτικά από τις φυσικές πηγές, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δε χρειάζονται επιπλέον ποσότητες από αυτά», διευκρινίζει ο καθηγητής Bergö, συμπληρώνοντας ότι «στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι επιβλαβή για καρκινοπαθείς και άτομα με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου».

Τα συμπληρώματα αντιοξειδωτικών μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου;

Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις πως κάποια τρόφιμα μπορούν να δράσουν θετικά στην πρόληψη έναντι της ανάπτυξης ορισμένων τύπων καρκίνου.

Πιο συγκεκριμένα, η υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών έχει φανεί πως συσχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου του ανώτερου πεπτικού συστήματος (π.χ. στοματικής κοιλότητας, οισοφάγου) και πιθανώς του παχέος εντέρου. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πλούσιες πηγές αντιοξειδωτικών, όπως είναι η βιταμίνη C, στην οποία πολλοί απέδωσαν τις ευεργετικές τους δράσεις.

Εξαιτίας, αυτού αρκετές μελέτες στη βιβλιογραφία εξέτασαν την αποτελεσματικότητα των αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης διαφόρων τύπων καρκίνου.

Μέχρι στιγμής, οι μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί δεν έχουν καταφέρει να δείξουν ότι τα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα μπορούν να προσφέρουν οφέλη στην πρωτογενή πρόληψη του καρκίνου.²

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι στα φρούτα και στα λαχανικά συναντάμε μία ποικιλία θρεπτικών συστατικών και φυτοχημικών ενώσεων. Συνεπώς, ενδεχομένως η προστατευτική του δράση να αποδίδεται στην συνεργιστική δράση όλων αυτών των στοιχείων και όχι αποκλειστικά στην παρουσία των αντιοξειδωτικών ενώσεων.

Τα άτομα με καρκίνο θα πρέπει να παίρνουν συμπληρώματα αντιοξειδωτικών;

Για τους ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο υπάρχει μια διάσταση απόψεων σχετικά με το αν θα πρέπει να λαμβάνουν επιπλέον σκευάσματα αντιοξειδωτικών βιταμινών κατά τη διάρκεια των θεραπειών τους.

Μερικοί επιστήμονες υγείας τονίζουν ότι η χρήση συμπληρωμάτων που περιέχουν αντιοξειδωτικά μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στη θεραπεία του καρκίνου καθώς η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αντιοξειδωτικών μπορεί ενδεχομένως να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας κατά του καρκίνου.

Συγκεκριμένα, οι θεραπείες που χρησιμοποιούνται κατά του καρκίνου (ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία) στηρίζονται στην αυξημένη παραγωγή ελευθέρων ριζών με σκοπό την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων.

Ωστόσο, εάν εμείς καταναλώσουμε μεγάλες ποσότητες αντιοξειδωτικών αυτό μπορεί επηρεάσει τη θεραπεία και κατ΄ επέκταση την εξέλιξη της νόσου.³

Από την άλλη μερικοί επιστήμονες τονίζουν ότι η χρήση αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων μπορεί να είναι ευεργετική καθώς τα αντιοξειδωτικά μπορεί να προστατέψουν τους υγιείς ιστούς των ατόμων που υποβάλλοντα σε χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, μειώνοντας την εμφάνιση των παρενεργειών της θεραπείας.

Επίσης, μερικοί υποστηρίζουν ότι η χρήση αντιοξειδωτικών μπορεί να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής των ασθενών με καρκίνο.⁴⁵

Ωστόσο, μέχρι στιγμής, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να εξακριβωθεί ο ρόλος των αντιοξειδωτικών βιταμινών κατά τη διάρκεια της θεραπείας του καρκίνου.

Σε γενικές γραμμές, πρωταρχικός στόχος των ασθενών με καρκίνο θα πρέπει να είναι η κάλυψη των διατροφικών τους αναγκών μέσω της διατροφής τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις με μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή ο ασθενής μπορεί να πάρει όλες τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζεται το σώμα του.

Σε κάθε περίπτωση προτού χρησιμοποιήσετε κάποιο συμπλήρωμα θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον/την θεράπων/ουσα ιατρό σας που είναι ο/η πλέον αρμόδιος/α να αξιολογήσει τους κινδύνους και τα οφέλη από τη χρήση τους, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση υγείας σας.

Συμπέρασμα

Η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής μπορεί να φαντάζει μία εύκολη λύση, ως μέσο για την πρόληψη ή και την αντιμετώπιση χρόνιων νοσημάτων υγείας, όπως είναι μεταξύ άλλων και ο καρκίνος.

Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται εάν η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής, και συγκεκριμένα αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων, μπορεί να αποτελέσει έναν αποτελεσματικό τρόπο πρόληψης διαφόρων τύπων καρκίνου, δεδομένου ότι ο καρκίνος συσχετίζεται με την εμφάνιση του οξειδωτικού στρες, που απεικονίζει με έναν τρόπο την ανισορροπία μεταξύ «δημιουργίας» και «καταστροφής» των ελεύθερων ριζών.

Ενώ η ιδέα αυτή φαίνεται λογική, τα επιστημονικά δεδομένα μέχρι στιγμής δεν είναι επαρκή ώστε να επιβεβαιώσουν την αποτελεσματικότητα της χρήσης των αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων.

Επίσης, η χρήση τους από άτομα που πάσχουν από καρκίνο ενδεχομένως να έχει σημαντικές αρνητικές συνέπειες καθώς έρευνα που διεξήχθη από μια ομάδα στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα έδειξε ότι ενδεχομένως η χρήση τους να προάγει τη μετάσταση λόγω της ικανότητας τους να προάγουν τον σχηματισμό νέων αιμοφόρων αγγείων.

Στον αντίποδα, υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η συμπληρωματική χορήγηση αντιοξειδωτικών σκευασμάτων μπορεί να είναι ασφαλής, να μειώνει τις παρενέργειες της θεραπείας, προσφέροντας έτσι καλύτερη ποιότητα ζωής στους ασθενείς.

Συνεπώς, και σε αυτήν την περίπτωση τα επιστημονικά δεδομένα δεν είναι επαρκή και δεν μπορούμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα τους.

Σε κάθε περίπτωση προτού χρησιμοποιήσετε κάποιο συμπλήρωμα θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον/την θεράπων/ουσα ιατρό σας για να σας κατευθύνει κατάλληλα.

Βιβλιογραφία

1. Wiel C, Gal K, Ibrahim M, Jahangir C, Kashif M, Yao H, Ziegler D, Xu X. 8 BACH1 Stabilization by Antioxidants Stimulates Lung Cancer Metastasis. Cell. 2019, 178(2):330-345.e22. doi: 10.1016/j.cell.2019.06.005.

2. Bjelakovic G, Nikolova D, Simonetti RG, Gluud C. Antioxidant supplements for preventing gastrointestinal cancers. Cochrane Database Syst Rev 2008;(3):CD004183.

3. Lawenda B, Kelly K, Ladas , Sagar S, Vickers A, Blumberg J. Should supplemental antioxidant administration be avoided during chemotherapy and radiation therapy? J Natl Cancer Inst. 2008:100:773-783.

4. Block K, Koch M, Mead M, Tothy P, Newman R, Gyllenhaal C. Impact of antioxidant supplementation on chemotherapeutic toxicity: A systematic review of the evidence from randomized controlled trails. Int J Cancer. 2008;123:1227-1239.

5. Conklin K. Dietary antioxidants during cancer chemotherapy: impact on chemotherapeutic effectiveness and development of side effects. Nutr Cancer. 2000;37:1-18.