Λίγα λόγια για τη δάφνη
Η δάφνη, γνωστή με την επιστημονική ονομασία δάφνη η ευγενής ή laurus nobilis είναι ένα αρωματικό φυτό της οικογένειας των Δαφνοειδών.
Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα θάμνο που ανθίζει μεταξύ Μάρτη-Μάη και από τον οποίο χρησιμοποιούμε τα φύλλα του ως μυρωδικό για να νοστιμίσουμε διάφορες συνταγές και πιάτα.
Συγκεκριμένα, τα φύλλα του έχουν βαθυπράσινο χρώμα με μικρό μίσχο και με ελαφρά κυματοειδή μορφή. Η οσμή τους είναι αρωματική και η γεύση τους είναι ελαφρώς πικρή.
Στην Ελλάδα η δάφνη ήταν γνωστή από τα αρχαιότατα χρόνια και γίνεται μνεία γι’ αυτήν στον Όμηρο. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αφιερώσει τη δάφνη στον Απόλλωνα και από τότε έως και σήμερα, το δάφνινο στεφάνι ταυτίζεται με τη δόξα, τη νίκη και την υπεροχή. Στην ελληνική μυθολογία, η Δάφνη ήταν μια πανέμορφη κόρη της Μητέρας Γης την οποία κυνήγησε ο Απόλλωνας και η μητέρα της προκειμένου να την κρύψει, την μεταμόρφωσε σε δέντρο. Αυτός είναι και ο λόγος που σχετίστηκε άρρηκτα με τη λατρεία του Απόλλωνα.
Επίσης, αναφέρεται πως στο μαντείο του Απόλλωνα στους Δελφούς, η Πυθία για να δώσει τον χρησμό, έπρεπε πρώτα να μασήσει φύλλα δάφνης.
Διατροφική αξία
Η δάφνη είναι ένα εξαιρετικά δημοφιλές βότανο που χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική και μας αποδίδει ελάχιστες θερμίδες στις ποσότητες που συνήθως καταναλώνεται στα πλαίσια μίας τυπικής διατροφής.1
Η δάφνη στην ποσότητα που καταναλώνεται συνήθως δεν μας εφοδιάζει με σημαντικές ποσότητες μακροθρεπτικών συστατικών– υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπος– και μικροθρεπτικών συστατικών–βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.
Εξαίρεση, αποτελεί το μαγγάνιο, καθώς η κατανάλωση της δάφνης θα μας εφοδιάσει με μία καλή ποσότητα αυτού του πολύτιμου μετάλλου. Συγκεκριμένα, μία μερίδα δάφνης-αντιστοιχεί σε 1 κ. της σούπας θρυμματισμένη – θα καλύψει σχεδόν το 6% των ημερήσιων αναγκών μας.
Το μαγγάνιο είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο που έχει σημαντικό ρόλο σε διάφορες βιολογικές διεργασίες. Συμβάλλει στο μεταβολισμό, στην υποστήριξη της λειτουργίας του νευρικού συστήματος, στην αντιοξειδωτική άμυνα του οργανισμού, στη δημιουργία του συνδετικού ιστού κ.α.
Επίσης, το βότανο αυτό είναι σημαντική πηγή αντιοξειδωτικών ενώσεων, όπως είναι οι πολυφαινόλες.
Τέλος, αρκετές από τις ευεργετικές επιδράσεις της δάφνης αποδίδονται στο αιθέριο έλαιο της που προέρχεται από την απόσταξη των φύλλων της. Το δαφνέλαιο παρουσιάζει αναλγητική, αντιμικροβιακή και αντισπασμωδική δράση μεταξύ των άλλων.
Διατροφική ετικέτα
- Θερμίδες 5.6 kcal 0.3%
- Λιπαρά 0.2 γρ. 0.2%
- Κορ. Λιπαρά 0 γρ. 0.2%
- Υδατ/κες 1.4 γρ. 0.5%
- Φυτ. Ίνες 0.5 γρ. 1.7%
- Σάκχαρα 0 γρ. 0%
- Πρωτεΐνη 0.1 γρ. 0.3%
- Νάτριο 0.4 γρ. 0%
Διατροφικός πίνακας
| Διατροφική αξία | ανά 100 γρ. 1 | ανά μερίδα:1 κ. της σούπας θρυμματισμένη = 1,8 γρ. 1 | ΣΗΠ από μερίδα2 |
|---|---|---|---|
| Ενέργεια και Βασικά Συστατικά | |||
| Θερμίδες (kcal) | 313,0 | 5,6 | 0,3 % |
| Λιπαρά (γρ) | 8,4 | 0,2 | 0,2 % |
| Κορεσμένα λιπαρά (γρ) | 2,2 | 0,0 | 0,2 % |
| Μονοακόρεστα λιπαρά (γρ) | 1,6 | 0,0 | – |
| Πολυακόρεστα λιπαρά (γρ) | 2,3 | 0,0 | – |
| Υδατάνθρακες (γρ) | 75,0 | 1,4 | 0,5 % |
| Φυτικές ίνες (γρ) | 26,3 | 0,5 | 1,7 % |
| Σάκχαρα (γρ) | – | – | – |
| Πρωτεΐνη (γρ) | 7,6 | 0,1 | 0,3 % |
| Χοληστερόλη (mg) | 0,0 | 0,0 | 0,0 % |
| Νάτριο (mg) | 23,0 | 0,4 | 0,0 % |
| Βιταμίνες και Ιχνοστοιχεία | |||
| Μαγγάνιο (mg) | 8,2 | 0,1 | 6,4 % |
| Επιπρόσθετα Συστατικά3 | |||
| Φλαβονόλες | |||
| Κουερσετίνη (mg) | 3,2 | 0,1 | – |
| Καμπερφερόλη (mg) | 4,8 | 0,1 | – |
1 Οι τιμές βασίζονται στη διατροφική βάση του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (US Department of Agriculture, USDA).(2)
2 Το ποσοστό Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης (%ΣΗΠ) σας δείχνει πόσο συμβάλει το κάθε θρεπτικό συστατικό από μία μερίδα του τροφίμου στη συνολική ημερήσια πρόσληψη. Ο υπολογισμός βασίζεται στις ημερήσιες τιμές αναφοράς (Daily Values) του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, με βάση 2000 kcal ανά ημέρα για έναν μέσο υγιή ενήλικα. Ανάλογα με τις ενεργειακές ανάγκες του κάθε ατόμου, το % ΣΗΠ μπορεί να είναι χαμηλότερο ή υψηλότερο. Γενικότερα εάν το % ΣΗΠ για ένα συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό είναι μικρότερο ή και ίσο με 5%, το τρόφιμο θεωρείται πως είναι χαμηλό σε περιεκτικότητα ως προς το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό. Αντίστοιχα, εάν το % ΣΗΠ για ένα συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό είναι μεγαλύτερο ή και ίσο με 20%, το τρόφιμο θεωρείται πως είναι υψηλό σε περιεκτικότητα ως προς το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό.
3 Συστατικά που παρουσιάζονται επιπροσθέτως των βασικών θρεπτικών συστατικών ως ειδικού ενδιαφέροντος για το συγκεκριμένο τρόφιμο.
Οφέλη για την υγεία
Τα φύλλα δάφνης έχουν χρησιμοποιηθεί εδώ και χιλιάδες χρόνια για την ενίσχυση της γεύσης του φαγητού, για τη δημιουργία αιθέριων ελαίων, καθώς και στην παραδοσιακή ιατρική για θεραπευτικούς σκοπούς.
Τα φύλλα της δάφνης περιέχουν μία ποικιλία χημικών ενώσεων, όπως είναι οι ταννίνες, τα φλαβονοειδή, τα αλκαλοειδή, η ευγενόλη, η λιναλόλη κ.α., στα οποία αποδίδονται τα πιθανά οφέλη της για την υγεία μας.
Η περιεκτικότητα αυτών των συστατικών εξαρτάται από το είδος, την ποικιλία και τις συνθήκες καλλιέργειας του φυτού.
Παρακάτω αναφέρονται μερικά από τα πιθανά οφέλη της δάφνης στην υγεία μας:2
Εμφανίζει αντιμικροβιακή δράση
Η δάφνη είναι γνωστή για την ισχυρή αντιμικροβιακή δράση της, που οφείλεται κυρίως στο αιθέριο έλαιο της, το οποίο περιέχει σημαντικά βιοενεργά συστατικά.
Έρευνες έχουν δείξει ότι το αιθέριο έλαιο της δάφνης έχει ισχυρή αντιβακτηριακή, αντιμυκητιακή και αντιιική δράση, καθιστώντας το ένα σημαντικό φυσικό αντιμικροβιακό παράγοντα με ευρύ φάσμα εφαρμογών.
Εμφανίζει αντιφλεγμονώδη δράση
Στην παραδοσιακή ιατρική η δάφνη έχει χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση διαφόρων φλεγμονωδών παθήσεων, όπως είναι η αρθρίτιδα, οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου και οι φλεγμονώδεις δερματικές παθήσεις.
Επίσης, τα φύλλα δάφνης έχουν χρησιμοποιηθεί σε αφεψήματα ή στην αρωματοθεραπεία για την καταπολέμηση λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις κρυολογήματος, βρογχίτιδας και λαρυγγίτιδας.
Υπάρχουν μελέτες in vitro που δείχνουν ότι η δάφνη περιέχει διάφορα φυτοχημικά συστατικά, τα οποία διαθέτουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Συνεπώς, η κατανάλωση δάφνης μπορεί να συμβάλει στη μείωση της φλεγμονής και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων που συνδέονται με φλεγμονώδεις καταστάσεις, προσφέροντας φυσική υποστήριξη στην αντιμετώπιση αυτών των παθήσεων.
Ανακουφίζει από ανεπιθύμητα γαστρεντερικά συμπτώματα
Η δάφνη είναι ένα βότανο, του οποίου η χρήση έχει συνδεθεί με την ανακούφιση γαστρεντερικών συμπτωμάτων, όπως είναι η ο μετεωρισμός, η δυσπεψία και οι κολικούς του εντέρου.
Αυτή η δράση του φαίνεται να αποδίδεται σε ενώσεις που συναντώνται στο αιθέριο έλαιο του φυτού και ενισχύουν τη δράση των πεπτικών ενζύμων. Επίσης, ορισμένες από αυτές τις ενώσεις έχουν αντιφλεγμονώδη και αντισπασμωδική δράση, δηλαδή αναστέλλουν τις μυϊκές συσπάσεις στο γαστρεντερικό σωλήνα, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει πώς αυτό το βότανο βοηθά στην ανακούφιση των πεπτικών διαταραχών.
Συμβάλλει στη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη
Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει η δάφνη μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Συγκεκριμένα, μία τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη που συμπεριέλαβε 40 άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ανέφερε στα αποτελέσματα της ότι η συμπληρωματική χορήγηση φύλλων δάφνης βελτίωσε τα επίπεδα γλυκόζης και ταυτόχρονα βελτίωσε το λιπιδαιμικό προφίλ των συμμετεχόντων. 3
Αυτά τα ευρήματα παρότι δείχνουν ότι η δάφνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα συμπληρωματικό μέτρο για την καλύτερη διαχείριση των επιπέδων της γλυκόζης σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, απαιτούνται περαιτέρω καλά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες για να επιβεβαιώσουν τα όποια οφέλη της, καθώς και οι ακριβείς δόσεις για να επιτευχθούν αυτά.
Η δάφνη στη διατροφή μας
Η δάφνη πωλείται στα καταστήματα σε σκόνη ή ως φρέσκο φύλλο, αλλά τις περισσότερες φορές στη μαγειρική χρησιμοποιείται ως ξηρό, ολόκληρο φύλλο.
Καλό είναι να προσθέτετε το φύλλο της δάφνης κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος και να το βγάζετε πριν το σερβίρετε, γιατί είναι σκληρό στο μάσημα και στην πέψη. Επίσης, παρότι μερικοί πιστεύουν ότι τα φύλλα δάφνης είναι δηλητηριώδη, αυτό δεν είναι αλήθεια.
Η δάφνη μπορεί να ενταχθεί στη διατροφή μας με διάφορους τρόπους, προσθέτοντας γεύση και οφέλη για την υγεία μας. Παρακάτω αναφέρονται μερικοί τρόποι για να απολαύσετε τη δάφνη στη διατροφή σας:
- Ως συστατικό σε σούπες. Μπορείτε να προσθέστε 1-2 φύλλα δάφνης σε διάφορες σούπες, όπως είναι οι σούπες οσπρίων, η κοτόσουπα ή η σούπα λαχανικών. Η δάφνη μπορεί να απογειώσει γευστικά το πιάτο σας, προσφέροντας πλούσιο άρωμα και βάθος γεύσης.
- Ως συστατικό σε σάλτσες και ζωμούς. Η δάφνη είναι ιδανική για να προσθέσει γεύση σε σάλτσες, όπως σάλτσες ντομάτας, και σε ζωμούς κρέατος ή λαχανικών.
- Ως συστατικό σε μαρινάδες: Χρησιμοποιήστε δάφνη σε μαρινάδες για κρέας ή ψάρι, ώστε να εμπλουτίσετε το άρωμα και τη γεύση τους.
- Ως συστατικό σε ριζότο. Προσθέστε φύλλα δάφνης στο ριζότο σας για έξτρα άρωμα και γεύση.
- Ως αφέψημα. Παρασκευάστε αφέψημα βράζοντας λίγα φύλλα δάφνης, το οποίο μπορεί να βοηθήσει στην πέψη και να ανακουφίσει από ανεπιθύμητα γαστρεντερικά συμπτώματα.
Σημεία προσοχής στην κατανάλωση της δάφνης
Η κατανάλωση του μαϊντανού στις ποσότητες που καταναλώνεται στα πλαίσια μίας τυπικής διατροφής θεωρείται ασφαλής.
Ωστόσο, όπως συμβαίνει και με οποιοδήποτε άλλο τρόφιμο η υπερβολική του κατανάλωση είναι πιθανώς μη ασφαλής καθώς έχει με γαστρεντερικές και νευρολογικές διαταραχές.
Καλό είναι να την καταναλώνετε μόνο σε μικρές ποσότητες, όπως αυτές που χρησιμοποιούνται στη μαγειρική. Είναι πάντα καλό να συμβουλευτείτε το θεράποντα ιατρό σας πριν από την κατανάλωση ή τη χρήση συμπληρωμάτων που περιέχουν δάφνη, ειδικά αν έχετε υπάρχουσες ιατρικές παθήσεις ή λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή.
